Artykuły

Otitis externa to ostry lub przewlekły stan zapalny zewnętrznego przewodu słuchowego. Niejednokrotnie zapalenie ucha jest tylko objawem klinicznym (niekiedy jedynym) jakiejś innej choroby skóry.

Na pytania odpowiada dr n. wet. Agnieszka Sikorska-Kopyłowicz z Katedry Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

Jakie nietypowe zachowania psa lub kota mogą świadczyć o problemach z uszami?
Pierwszymi objawami choroby są: potrząsanie głową, czasami jej przekrzywianie, świąd oraz wypływ z ucha (lub uszu) z towarzyszącą mu nieprzyjemną wonią. Może pojawić się także rumień, obrzęk skóry i związana z nim bolesność, oraz wykwity skórne, takie jak otarcia, nadżerki czy strupy.

Jakie czynniki wpływają na pojawienie się zapalenia uszu u psa?
U psów zapalenie ucha może być powodowane przez pasożyty, ciała obce (źdźbła traw, włosy, piasek), choroby immunologiczne, zaburzenia hormonalne, zespół keratołojokotowy oraz nadwrażliwość (atopia, nietolerancja pokarmowa). Często tzw. wtórne czynniki zapalne mogą podtrzymywać stan chorobowy. Należą do nich bakterie, grzyby, drożdże a także osteomielitis czy miejscowe odczyny polekowe.

A jak problem ten wygląda u kotów?
U kotów choroby uszu są powodowane najczęściej przez świerzbowce. Ich inwazja doprowadza do zapalenia ucha zewnętrznego. Wydzielina 
z ucha przypomina zmieloną kawę, a zmianom towarzyszy świąd, zależny od czasu i nasilenia objawów choroby. Objawy skórne dotyczą skóry okolicy twarzowej, szyi oraz grzbietu, a nawet ogona. Ze względu na świąd zwierzę wykazuje niepokój i często potrząsa głową.
Częstym problemem jest również nużeniec koci. Oprócz takich objawów jak plamki i plackowate wyłysienia na twarzy, głowie oraz wokół oczu, może on wywoływać woskowinowe zapalenie ucha zewnętrznego. Najczęściej chorobie towarzyszy silny świąd.
Do innych chorób mogących powodować zmiany w uszach należą grzybice i malasezjoza, trombikuloza oraz okresowo występujące choroby skóry. Istnieją również choroby na tle autoimmunologicznym, które mogą objawiać się m.in. zmianami na uszach w postaci pęcherzy, grudek, krost oraz utraty włosów. Chorobą autoimmunologiczną jest np. nawracające zapalenie wielochrząstkowe, które doprowadza do ostrego i bolesnego obrzmienia małżowiny usznej, powodując jej poskręcanie oraz zdeformowanie.
Charakterystyczne zmiany na uszach w postaci owrzodzeń małżowiny usznej, a w przewlekłych stanach również odpadania czubka małżowiny, daje choroba zimnych aglutynin. Również atopowe zapalenie skóry może doprowadzać do problemów z uszami. Wówczas nadmierna lub niewłaściwa reakcja na alergeny środowiskowe, objawia się woskowinowym zapaleniem ucha zewnętrznego, przebiegającego ze świądem.

Jakie działania profilaktyczne należy stosować, aby nie dopuścić do problemów z uszami?
Należy pamiętać, że wiele czynników sprzyja rozwojowi otitis externa. Należą do nich m.in. kształt małżowiny usznej, wady budowy anatomicznej kanału słuchowego (często występujące u rasy shar-pei), nadmierne owłosienie, zbyt duża produkcja woskowiny, urazy mechaniczne, obecność zmian skórnych w przewodzie słuchowym (nowotwory, polipy) czy nadmierna wilgotność (częste pływanie, niewystarczający dostęp powietrza do przewodu słuchowego, tzw. „uszy pływaków”).
Z pewnością regularna higiena przewodu słuchowego pozwola zapobiec pojawieniu się chorób uszu. Pamiętajmy, aby do pielęgnacji przewodu słuchowego naszego zwierzaka zawsze używać preparatów zakupionych wyłącznie u lekarzy weterynarii.
W ciężkich przypadkach konieczna jest niestety antybiotykoterapia w połączeniu z lekami 
przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. W takim wypadku należy uzbroić się w cierpliwość, ponieważ właściciel musi skrupulatnie podawać preparaty dwa razy dziennie, czasami nawet przez 
kilka tygodni.