Artykuły

Na pytania odpowiada dr Jacek Wilczak z Zakładu Dietetyki w Katedrze Nauk Fizjologicznych SGGW w Warszawie.

Zasadą żywienia kotów dorosłych jest dostosowanie ilości oraz proporcji między składnikami odżywczymi do specyficznych wymogów żywieniowych naszych mruczących podopiecznych.

Jakie składniki wpływają na strawność karmy dla kotów?
Najważniejszym czynnikiem jest przystosowanie przewodu pokarmowego do trawienia specyficznych surowców będących źródłem składników odżywczych. O ile rozumiemy różnice w procesie trawienia i pozyskiwania składników odżywczych między zwierzęciem poli i mono-gastrycznym (krowa vs. pies) to zapominamy o różnicach między psem, a kotem. Całkowicie osobnym zagadnieniem jest jakość surowców, która w największym stopniu determinuje współczynniki strawności składników odżywczych. Im wyższa wartość odżywcza surowców będących podstawą diety tym większa ich ilość ulegnie strawieniu i wchłonięciu. Poniekąd na ostateczną jakość karmy oraz jej strawność wpływa rodzaj obróbki termicznej prowadzonej podczas produkcji. W przypadku białka istnieje zależność, im wyższa temperatura oraz czas procesu technologicznego, tym niższe współczynniki strawności. W wyniku długotrwałej obróbki termicznej prowadzonej przez długi czas, dochodzi do powstawania dodatkowych wiązań między łańcuchami białek, przez co utrudniony jest dostęp enzymów proteolitycznych w procesie trawienia. W przypadku tłuszczy i węglowodanów, obróbka termiczna prowadzona w środowisku wodnym wpływa na wzrost ich współczynników strawności. W przypadku kotów, duży wpływ na strawność składników pokarmowych ma obecność czynników anty-odżywczych. Z jednej strony poprzez chelatowanie składników odżywczych hamują ich wchłanianie, ale także przyspieszają pasaż jelitowy, przez co treść pokarmowa przebywa krócej w przewodzie pokarmowym. Przykładowo zbyt duża ilość włókna pokarmowego może nawet prowadzić do powstawania biegunek. Sam pasaż jelitowy, dzięki zespołowi czynników takich jak: ilość niestrawnych elementów diety, objętość wody w treści pokarmowej, skład i rodzaj mikroflory zapewniają powolne, ale zsynchronizowane z wydzielaniem enzymów trawiennych przesuwanie się treści pokarmowej, któremu towarzyszą skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Odpowiedni skład diety nie powinien zbytnio przyspieszać jak i hamować perystaltyki jelit.

Jaka jest rola tauryny, oleju lnianego i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 i n-6?
Ze względu na specyficzny metabolizm wątroby kotów, wśród niezbędnych składników w ich karmie muszą znaleźć się tauryna oraz m.in. kwas arachidonowy zaliczany do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-6. Tauryna jest produktem końcowym metabolizmu aminokwasów siarkowych i jest syntetyzowana z aminokwasów zawierających siarkę: metioniny i cystyny. Koty w odróżnieniu od psów nie są jednak w stanie wytwarzać wystarczającej jej ilości. Dodatkowo mruczki są specyficznie wrażliwe na jej niedobór, gdyż produkcja soli żółciowych niezbędnych do prawidłowego trawienia i wchłaniania składników tłuszczowych jest całkowicie uzależniona od tauryny. Tauryna wpływa także na prawidłowe funkcjonowanie serca, bierze udział w procesach związanych z rozrodem oraz spełnia ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu wzroku. Z kolei kwas arachidonowy nie powstaje w wątrobie kotów, ze względu na brak aktywności enzymów niezbędnych do jego syntezy. Jedynym jego źródłem są mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego. Bilansując profil kwasów tłuszczowych diety kota można uwzględnić oleje roślinne np. olej lniany, ale tylko pod warunkiem ich odpowiedniej ilości i we właściwych proporcjach.