Artykuły

NASZ EKSPERT
Na pytania 
odpowiada 
lek. wet.
 Marta Labuda 
z ośrodka rehabilitacji zwierząt 
w Warszawie

Fizjoterapia zwierząt to najnowsze narzędzie wykorzystywane w leczeniu urazów 
i zaburzeń aparatu ruchu, schorzeń neurologicznych, wspomaga walkę z bólem, skutecznie poprawia komfort życia pacjentów geriatrycznych oraz ułatwia szybszy 
i bezpieczniejszy powrót do sprawności.

Przy jakich problemach związanych z ruchem potrzebna jest rehabilitacja?
Rehabilitacja zwierząt jest znana w weterynarii od dawna, natomiast jest coraz więcej świadomych właścicieli, więc lekarze mogą częściej wspomagać zwierzęta takimi działaniami. Najczęstszym przypadkiem, z którym się spotykamy jest praca 
z psami i kotami po zabiegach ortopedycznych. Zdarzają się również pacjenci po operacjach więzadła krzyżowego przedniego, które są związane z bardzo częstą przypadłością zerwania więzadła (szczególnie u psów ras dużych). U mniejszych psów mamy problemy z rzepkami, na przykład 
u yorków – zwichnięcie rzepki, operacje związane z repozycją rzepki. Mamy też podopiecznych, którzy choć nie przeszli żadnej operacji – są „skazani” na rehabilitację, która pozwala uniknąć zabiegów chirurgicznych lub przynajmniej oddala konieczność ich wykonania. Dotyczy to psów z dysplazją stawów biodrowych. Często jest tak, że na przeglądowym badaniu młody pies nie ma objawów klinicznych, ale stwierdza się dysplazję – ma słabe mięśnie i wtedy treningi na bieżni wodnej 
w warunkach odciążenia pozwalają na szybszy przyrost masy mięśniowej, żeby te mięśnie skutecznie trzymały nieprawidłowo ukształtowane stawy biodrowe. Mamy pacjentów po operacjach dysplazji stawów biodrowych (np.: amputacja główki kości udowej, potrójna osteotomia miednicy, operacje w obrębie spojenia łonowego). Rehabilitujemy młode psy z dysplazją stawu łokciowego po artroskopii lub operacjach tradycyjnych oraz psy starsze, u których dysplazja była operowana, ale zmiany zwyrodnieniowe dalej postępują. Zabiegi rehabilitacyjne pozwalają usprawnić chore zwierzęta. Naszym celem jest poprawa komfortu życia, zmniejszenie lub wyeliminowanie konieczności podawania leków przeciwbólowych.

Jakie jeszcze inne przyczyny są wskazaniem do zabiegów rehabilitacyjnych?
Do schorzeń związanych z wiekiem, jak i pourazowych należy cała grupa uszkodzeń kręgosłupa 
i rdzenia kręgowego (np.: wysunięcie dysku i związane z tym częściowe lub całkowite porażenie kończyn). Poza działaniem przeciwbólowym 
i przeciwzapalnym wykonuje się zabiegi, które pozwalają na regenerację tkanki nerwowej, 
a potem terapię ruchem, żeby zwierzę usprawnić. Stare psy mogą mieć zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie, które się co jakiś czas odzywają. Jeśli pies jest niesprawny – mało się rusza, zaczyna tyć, wtedy kręgosłup musi więcej dźwigać i stan czworonoga jeszcze bardziej się pogarsza. Zmiany zwyrodnieniowe mogą narastać z wiekiem w różnych strukturach i stawach (staw łokciowy, kolanowy, biodrowy) na skutek przebytych wcześniej urazów. W trakcie zabiegów staramy się ograniczyć ból i stan zapalny poprzez: laseroterapię, magnetoterapię, ultradźwięki lub za pomocą prądu, który również ma działanie przeciwbólowe. Następnie pacjent ćwiczy na bieżni wodnej, 
w stanie odciążenia stawów i rozluźnienia mięśni, często równolegle poddaje się masażom. Z czasem ból ustępuje, pies chętniej się rusza, wtedy obciążenie w wodzie się stopniowo zwiększa, 
a właścicielowi zalecamy pilnowanie diety, by zwierzę kompleksowo „uzdrowić”. Im więcej ruchu, tym szybszy metabolizm, a w połączeniu z prawidłowym odżywianiem pies traci nadwagę, co dodatkowo poprawia jego kondycję psychofizyczną.

W jaki sposób właściciel może rozpoznać 
właściwy moment, by zgłosić się do lekarza weterynarii ze swoim starszym podopiecznym, kiedy wskazana byłaby rehabilitacja wspomagająca?
Nie zawsze starszy pies w sposób widoczny manifestuje dolegliwości ruchowe. Ale możemy zauważyć, że nie wskakuje na kanapę, nie zrywa się energicznie, żeby nas powitać, nie biega zbyt chętnie, skraca spacery do minimum lub w sposób widoczny jest mniej aktywny i sprawny.

Jak wygląda pierwsza wizyta w przychodni rehabilitacyjnej?
Zależy nam na tym, żeby pacjenci przychodzili od swojego prowadzącego lekarza weterynarii, 
z postawioną diagnozą i pełną dokumentacją. Opiekun powinien znać historię choroby swojego zwierzęcia (objawy, samopoczucie). Po obserwacji i badaniu klinicznym zoofizjoterapeuta, w porozumieniu z naszym prowadzącym lekarzem weterynarii podejmuje decyzję co do metod rehabilitacji, doboru właściwych terapii oraz częstotliwości zabiegów. Efektywny plan rehabilitacji, to minimum 10 wizyt trwających około 1-1,5 godz.

Jakie rodzaje zabiegów rehabilitacyjnych są stosowane w państwa przychodni?
Są to zabiegi fizjoterapeutyczne z wykorzystaniem czynników fizycznych: prądu, pola magnetycznego, ultradźwięków, lasera, a także masaż 
i ćwiczenia czynne oraz bierne. Na przykład elektroterapia polega na blokowaniu bólu albo stymulacji mięśni, które ulegają zanikowi lub pracują nieprawidłowo. Wykonujemy też zabiegi termiczne: terapię zimnem w stanach ostrych i ciepłem w stanach przewlekłych. Bardzo dobre efekty terapeutyczne wspomagające leczenie schorzeń ortopedycznych i neurologicznych osiągamy w hydroterapii. Są to zabiegi i ćwiczenia na bieżni wodnej oraz masaże wodne. Warto wspomnieć, że hydroterapia wsparta indywidualnie dobraną dietą daje dobre wyniki w leczeniu otyłości i chorób stawów. Należy podkreślić, że sukces rehabilitacji w 90% zależy od właściciela. Szczególnie w schorzeniach przewlekłych pokazujemy jak należy ćwiczyć z psem i wykonywać inne zabiegi uzupełniające również 
w domu, żeby terapia była w pełni skuteczna.