Artykuły

Lek. wet.
Małgorzata Dziubińska

---

Wbrew pozorom trening czystości nie jest trudny i zwykle wystarcza kilka tygodni, by nauczyć naszego psa, gdzie ma załatwiać swoje potrzeby fizjologiczne.
Na pytania odpowiada 
lek.wet. Małgorzata Dziubińska, specjalista chorób psów i kotów, z klinki weterynaryjnej w Warszawie.

Jak należy uczyć szczeniaka, aby nie załatwiał potrzeb fizjologicznych w domu?
Taka nauka wymaga chęci, czasu, cierpliwości 
i uważnej obserwacji zwierzaka. Nasze szczenię zapewne przechodzi właśnie kwarantannę poszczepienną, co oznacza, że nie możemy wyprowadzać go na zewnątrz i musimy urządzić mu toaletę 
w domu. W tym celu kupujemy kuwetę dla szczeniąt lub zaopatrujemy się w dużą ilość gazet. Jeśli widzimy, że nasz pupil właśnie ma zamiar się załatwić, to natychmiast przenosimy go do kuwety lub na gazety. Kiedy już skorzysta ze swojej toalety, obficie go nagradzamy. Musimy pamiętać, by nagroda następowała od razu, ponieważ później pies nie skojarzy obu tych faktów. Nagrodą może być smakołyk, głaskanie, tulenie, słowna pochwała. Należy uważnie obserwować szczenię i konsekwentnie przenosić go we właściwe miejsce, a po kilku, kilkunastu próbach pies powinien już sam podążać w stronę kuwety lub gazet. Dobrze wiedzieć, kiedy psiak 
z dużym prawdopodobieństwem będzie siusiał 
i wykazać się wtedy szczególną czujnością: na pewno po każdym obudzeniu, po jedzeniu, a także po zabawie. Dwu-, trzymiesięczny psiak opróżnia pęcherz średnio co 3 godziny, z przerwą na nocny sen. Pamiętajmy tylko, że każde zwierzę jest inne 
i te 3 godziny w przypadku naszego psa mogą skrócić się do 2, podczas gdy pies naszego sąsiada wytrzyma 5 godzin. Od momentu, w którym skończy się poszczepienna kwarantanna zamieniamy załatwianie się w kuwecie (na gazetach) na załatwianie się na dworze. Na początek przenosimy psią toaletę coraz bliżej drzwi wejściowych. Następnie wynosimy psa prędko na dwór i pamiętamy o nagradzaniu. Na kilka dni zostawiamy jeszcze kuwetę w domu, ale staramy się, by pies nie miał okazji z niej skorzystać, czyli wyprowadzamy go jak najczęściej na dwór. Psy instyktownie wolą załatwiać się poza miejscem, w którym śpią i jedzą. Pamiętajmy o jednej ważnej zasadzie – nie karzemy psa, jeśli zdarzy mu się załatwić w innym miejscu niż to do tego przeznaczone. Niedopuszczalne jest wsadzanie psiego pyska w odchody, krzyki czy bicie. Największą karą dla psa jest brak nagrody.

Co może być przyczyną załatwiania potrzeb fizjologicznych w domu u dorosłych psów?
Pierwszą i najbardziej oczywistą przyczyną załatwiania się w domu jest to, że wiele psów zbyt długo przebywa w zamknięciu, bez możliwości załatwienia się na zewnątrz. Dotyczy to zwłaszcza szczeniąt, które załatwiają się znacznie częściej niż psy dorosłe. Złotą zasadą jest, że szczenię wytrzymuje bez siusiania tyle godzin, ile ma miesięcy plus jedną. Młody pies jest już w stanie wytrzymać osiem do dziesięciu godzin, ale zależy to od ilości wody, którą wypija. Żeby zrozumieć, jak złożony jest problem załatwiania się, trzeba pamiętać i o tym, że dla psów oddawanie kału i moczu jest czymś więcej niż tylko czynnością fizjologiczną. Choć nam wydaje się to niesłychanie dziwne, kał i mocz służą za wzrokowe i węchowe sygnały w procesie porozumiewania się. Płochliwe psy oddając kał i mocz starają się podkreślić swoje podporządkowanie, podczas gdy dominujące i tu podkreślają swoją wyższość. "Ja tu byłem" – to wiadomość zakodowana w zapachu odchodów, które są swego rodzaju biologiczną wizytówką każdego psa. Dorosłe, niewysterylizowane samce, będące pod wpływem burzy hormonów, mają tendencję do znakowania terenu.

Jakie mogą być przyczyny oddawania moczu 
w domu przez psy dorosłe nauczone czystości?
Powody nieopanowanego oddawania moczu mogą dotyczyć stanów chorobowych, np. zapalenia pęcherza czy nerek, jak również stanów emocjonalnych, takich jak ogromny strach lub wielkie podniecenie. Jak widać, przyczyny niewłaściwego załatwiania potrzeb fizjologicznych nie są oczywiste, a ich znalezienie może okazać się trudne.

Czy pozostawienie niedokładnie sprzątniętego moczu może wyzwolić odruch znakowania terenu przez psy?
Dokładne sprzątanie tam, gdzie pies nabrudził jest niesłychanie istotne, bo zapachy mogą zachęcać do wracania w to samo miejsce, aby tam załatwiać swoje potrzeby fizjologiczne oraz do znakowania terenu. Nie wystarczy zebrać nieczystości papierem i zmyć podłogę wodą 
z mydłem, trzeba ją jeszcze przetrzeć środkiem, który neutralizuje zapachy. Profesjonalne neutralizatory zapachów niszczą ich źródło i dlatego są skuteczne. Istnieją dwa rodzaje neutralizatorów, jedne zawierają enzymy, drugie bakterie, ale oba są jednakowo skuteczne. Na przykład preparat, który rozkłada kryształy kwasu moczowego eliminując w ten sposób przyczynę nieprzyjemnego zapachu oraz enzymatycznie niszczy proteiny zawarte w moczu, które mogą stanowić pożywkę dla chorobotwórczych bakterii, zniechęca również zwierzęta do powtórnego znakowania wyczyszczonego miejsca.