Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Marzena Stanisławska
z przychodni weterynaryjnej w Warszawie.

Kleszcze mogą być wektorami wielu niebezpiecznych dla życia zwierzęcia chorób. Najważniejsza jest szybka interwencja lekarska. Jeśli zauważymy, że po ukąszeniu przez kleszcza z naszym zwierzakiem dzieje się coś niepokojącego, należy jak najszybciej udać się do lekarza weterynarii. Przy zapewnieniu psu i kotu dobrej opieki weterynaryjnej choroby ustępują. Każdy opiekun zwierzęcia, powinien mieć przynajmniej podstawową wiedzę na temat kleszczy i zagrożeń jakie niesie ze sobą kontakt z nimi.

Dlaczego inwazje kleszczy stały się problemem całorocznym?

Kleszcze to pasożyty zewnętrzne, które mogą być wektorami groźnych chorób. Obecnie nawet w grudniu czy styczniu zdarzają się przypadki babeszjozy. Kleszcze przenoszą również erlichiozę, anaplazmozę, czy coraz częściej stwierdzaną boreliozę.

Jakie zagrożenia niesie ze sobą kontakt psa i kota z kleszczem?

Porośnięte roślinnością tereny miejskie mogą stanowić porównywalne, a nawet większe zagrożenie intestacją kleszczami, niż analogiczne środowiska leśne czy łąkowe o mniejszej koncentracji zwierząt. Kleszcze występujące w miastach mogą być częściej transmiterami patogenów, z uwagi na większą ilość czworonogów. Wszystkie choroby odkleszczowe manifestują się z reguły skokiem gorączki, co u psa objawia się osowiałością, brakiem apetytu, a nawet apatią. Wówczas należy szukać pomocy u lekarza weterynarii. Po skutecznym usunięciu kleszcza ze skóry zwierzęcia, powinniśmy przez okres kilku tygodni zwracać szczególną uwagę na kondycję czworonoga. W większości chorób odkleszczowych okres wylęgania choroby trwa od kilku dni do kilku tygodni a nawet miesięcy.

Co to jest babeszjoza i dlaczego jest tak niebezpieczna dla zwierząt? Jakie są objawy?

Babeszjoza (piroplazmoza) to choroba wywoływana przez pierwotniaka z rodzaju Babesia, który atakuje krwinki czerwone. Kleszcz przyssany do zwierzaka wprowadza do jego krwiobiegu chorobotwórcze pierwotniaki, które atakują krwinki czerwone (erytrocyty). Pierwotniaki przenikają do wnętrza zaatakowanej komórki, gdzie gwałtownie się namnażają. W wyniku czego dochodzi do rozerwania krwinki i pasożyt atakuje kolejne erytrocyty. W efekcie tego działania dochodzi do reakcji łańcuchowej, która prowadzi do zniszczenia znacznej części krwinek i tym samym do niedokrwistości. Brak krwinek czerwonych powoduje niedożywienie i niedotlenienie narządów wewnętrznych, co prowadzi do ich uszkodzenia. Najbardziej wrażliwe są wątroba, nerki, OUN. Dodatkowo mogą wystąpić silne zaburzenia pracy układu krążenia. Nieleczona babeszjoza, późno wykryta lub bardzo zaawansowana może doprowadzić do śmierci zwierzęcia. Choroba częściej występuje u psów, rzadziej u kotów. Babeszjoza u kotów może przebiegać w dwojaki sposób – utajony (subkliniczny) albo ostry z objawami anemii i innymi dolegliwościami. Postać ostra występuje u zwierząt z immunosupresją np. u osobników z FeLV. Objawy są mało swoiste, dlatego trudno ją wykryć bez pełnej diagnostyki. Chory kot jest apatyczny, osowiały, nie chce jeść ani pić, może pojawić się ciemne zabarwienie moczu, gorączka, szybkie tętno i oddechy, żółtaczka (zażółcenie błon śluzowych), odwodnienie, powiększenie śledziony. Uszkodzeniu ulegają wątroba oraz niestety nieodwracalnie nerki. Zaawansowana choroba może prowadzić do trudności z oddawaniem moczu aż do jego zatrzymania. Pogłębiająca się anemia, kwasica metaboliczna z powodu niedostatku tlenu lub mocznica są przyczynami śmierci z powodu babeszjozy.

Jak można sprawdzić czy pacjent na czterech łapach jest chory na babeszjozę? Czy choroba jest uleczalna?

Postać ostrą można wykryć wykonując cienki rozmaz z niezakrzepniętej kropli krwi, barwiąc metodą Diff – Quicka. Krew należy pobrać z obwodowych naczyń włosowatych np. z małżowiny usznej. Babesia canis przypomina kształtem gruszkę wewnątrz krwinki czerwonej. Postawienie rozpoznania ostrej postaci choroby możliwe jest już w trakcie pierwszej wizyty zwierzęcia w gabinecie. Ważnym badaniem w przebiegu babeszjozy jest także morfologia – erytropenia oraz małopłytkowość. W rokowaniu istotne jest także oznaczenie prób nerkowych i wątrobowych. W przypadku postaci przewlekłej zdiagnozowanie choroby jest trudniejsze ze względu na występowanie przejściowej parazytemii. Jest to choroba o bardzo gwałtownym przebiegu. W przypadku zaobserwowania któregoś z w/w objawów należy zgłosić się jak najszybciej do lekarza weterynarii. Po postawieniu diagnozy lekarz wdroży odpowiednie leczenie przyczynowe, mające na celu wyeliminowanie pierwotniaka Babesia canis i leczenie objawowe. W ramach leczenia objawowego stosujemy płyno-terapię, podawanie preparatów witaminowych, leczenie przeciwgorączkowe, hamowanie ewentualnych wymiotów, antybiotykoterapię (babeszjozie często towarzyszą nadkażenia bakteryjne). W przypadku utraty dużej ilości czerwonych krwinek konieczna jest transfuzja.

Jakie są sposoby ochrony czworonoga przed tymi pasożytami zewnętrznymi?

Choroby odkleszczowe zagrażające naszym pupilom są bardzo groźne dla ich zdrowia i życia. Dlatego należy koniecznie zabezpieczać psy i koty preparatami przeciwko kleszczom. W Polsce dostępne są preparaty w postaci spot on (krople wkraplane na skórę), obroże przeznaczone dla określonego gatunku (pies/kot) oraz tabletki doustne. Lekarz weterynarii pomoże w doborze odpowiedniego preparatu w zależności od gatunku, wieku i masy ciała pacjenta na czterech łapach.