Artykuły

Na pytania odpowiada prof. dr hab. Agnieszka Noszczyk-Nowak
Kierownik Zakładu Medycyny Translacyjnej Katedra Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UP we Wrocławiu.

Objawy niewydolności krążenia u psów z reguły mają charakter przewlekły i ulegają stopniowemu nasileniu. Niezwykle ważna dla wczesnego wykrycia i efektywnego leczenia jest dokładna obserwacja zachowania i stanu zdrowia czworonoga.

Jak mogą manifestować się problemy z sercem u psa?

Opiekun przede wszystkim może zauważyć słabszą kondycję fizyczną psa, czyli szybsze męczenie się na spacerach, mniejszą chęć do zabawy czy też dłuższy odpoczynek. W wielu chorobach serca pojawia się kaszel, choć opiekunowie nie zawsze łączą go z chorobą serca. Bardziej uważni mogą też zaobserwować szybszy oddech psa w spoczynku (często powyżej 30/min) czy też szybszą pracę serca. W niektórych przypadkach mogą pojawić się omdlenia po wysiłku czy też po napadzie duszności i kaszlu. Oczywiście wszystkie te objawy mogą pojawiać się także w innych chorobach, dlatego tak ważne są regularne wizyty profilaktyczne, na których należy zgłosić lekarzowi weterynarii wszystkie niepokojące nas objawy, tak aby lekarz mógł je zweryfikować w badaniu klinicznym i ewentualnie zlecić badania dodatkowe np. RTG klatki piersiowej, EKG czy badanie echokardiograficzne.

Na jakie schorzenia serca mogą cierpieć czworonogi?

Psy mogą cierpieć zarówno na wady wrodzone serca, jaki i choroby nabyte. Wśród tych pierwszych najczęściej występuje przetrwały przewód tętniczy Botala (PDA), wada wrodzona, która odpowiednio wcześnie wykryta jest całkowicie wyleczalna. Co prawda trzeba psa poddać zabiegowi operacyjnemu, jednak skuteczność tych zabiegów jest wysoka, zwłaszcza w pierwszych 6 miesiącach życia. Później niestety rozwijają się zmiany często nieodwracalne i wielu z tych psów nie udaje się wyleczyć. Wśród chorób nabytych u ras małych i miniaturowych (do 15 kg) dominuje choroba zwyrodnieniowa zastawki mitralnej (DMVD). Doprowadza ona do niedomykalności zastawki mitralnej, a czasem także trójdzielnej, co z kolei prowadzi do powiększenia jam serca i rozwoju niewydolności serca. W przypadku nieleczenia tej choroby dochodzi często do wystąpienia obrzęku płuc i śmierci zwierzęcia. U psów ras dużych i olbrzymich dominującą chorobą jest kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM), prowadząca do niewydolności serca i niestety śmierci zwierzęcia. U kotów najczęściej stwierdza się kardiomiopatię przerostową. We wszystkich przypadkach ważne są badania profilaktyczne. One u wielu pacjentów pozwalają wykryć chorobę we wczesnych stadiach, a tym samym wydłużyć życie i poprawić jego jakość.

Jaka jest rola diety w profilaktyce chorób serca?

Rola diety w chorobach serca, a zwłaszcza w chorobie zwyrodnieniowej zastawki mitralnej jest bardzo ważna. Fakt ten podkreśla obecność zaleceń dotyczących postępowania dietetycznego u pacjentów z chorobą zastawki mitralnej, zawarte w zaleceniach Amerykańskiego Towarzystwa Weterynaryjnego Chorób Wewnętrznych z 2019 roku. Zalecenia dietetyczne są tam opisane bardzo dokładnie, tak jak leczenie farmakologiczne i powinny być wdrożone już w fazie bezobjawowej tej choroby. Od tego momentu należy wprowadzić pewną restrykcję co do zawartości sodu w diecie i zadbać o to, aby dieta zawierała białko dobrej jakości i odpowiednią kaloryczność, tak aby utrzymać optymalną kondycję zwierzęcia. Wraz z rozwojem niewydolności serca rola dietoterapii, jako elementu kompleksowego leczenia rośnie i jej ważnym celem jest uniknięcie kacheksji czyli utraty masy mięśniowej lub beztłuszczowej masy ciała związanej z niewydolnością serca. Kacheksja przyczyna się do zwiększonej śmiertelności pacjentów z niewydolnością serca. Ważne jest też, aby kontrolować zawartość sodu i potasu w diecie oraz w surowicy krwi pacjenta, a także zwrócić uwagę na stężenie magnezu i rozważyć jego suplementację jak również nienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3. Najprościej i najwygodniej jest wprowadzić dedykowaną dietę dla psów z niewydolnością serca.