Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Karolina Zyberyng
z przychodni weterynaryjnej w Pruszkowie.

Głównymi funkcjami nerek są produkcja moczu i eliminacja z krwi toksycznych produktów przemiany materii. Regulują także gospodarkę wodno-elektrolitową i utrzymują odpowiednie ciśnienie krwi.

Jakie funkcje pełnią nerki w organizmach psa i kota?

Nerki są bardzo istotnym narządem w organizmie zwierząt. Ich główną funkcją jest produkcja moczu oraz eliminacja z krwi toksycznych produktów przemiany materii. Inne, nie mniej ważne zadania nerek to regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej czy utrzymanie odpowiedniego ciśnienia krwi. Nerki produkują także hormony, które oddziałują na inne układy w organizmie. Erytropoetyna to hormon, który bierze udział w produkcji krwinek, jej niedobór może objawiać się anemią. Kolejną substancją jest renina, dzięki której objętość krwi jest prawidłowa, a stężenie jonów sodu i potasu odpowiednie.

Jakie problemy z nerkami mogą mieć czworonogi?

Zasadniczo rozróżniamy dwie grupy problemów nerkowych: ostre i przewlekłe. Ostre uszkodzenie nerek (AKI) dotyka psy i koty niezależnie od wieku, rasy czy wielkości zwierzaka. Przyczyną tego stanu może być niedrożność pęcherza moczowego, niedokrwienie nerek z powodu krwotoku lub zaburzeń sercowo-naczyniowych. W przypadku ostrego przebiegu choroby uszkodzenie nefronów mogą spowodować substancje nefrotoksyczne, np. metale ciężkie, glikol etylenowy czy pestycydy. Przewlekłą chorobę nerek (CKD) wiążemy głównie ze zwierzakami w starszym wieku. Jest to stan, kiedy nefrony przestają prawidłowo pracować i nie filtrują odpowiednio krwi.

Dlaczego ten problem dotyczy częściej kotów?

Koty są bezwzględnymi mięsożercami, to właśnie taka specyfika ich diety jest predyspozycją w kontekście niewydolności nerek. Mięso bogate jest w fosfor, który w zwiększonej ilości niezbyt dobrze wpływa na funkcjonowanie nerek. Dodatkowo mięso zawiera sporą ilość białka, które w wątrobie przekształcane jest do mocznika. Przy diecie wysoko-mięsnej mocznika jest dużo więcej co powoduje, że nerki są znacznie bardziej obciążone jego wydaleniem. Przy niewydolności nerek, mocznik nie jest w pełni usuwany i prowadzi do zatrucia organizmu kota. Ponadto koty z natury piją niewielkie ilości wody, przy schorzeniach nerek jest to groźne zjawisko, które może pogłębiać chorobę. Nie można zapomnieć także o tendencji do infekcji dolnych dróg moczowych u kotów, które mogą być powodem zanerkowej niewydolności nerek.

Jakie są możliwości diagnostyczne?

Diagnostyka przewlekłej niewydolności nerek obejmuje badania krwi, moczu, RTG, USG czy pomiar ciśnienia krwi. U zwierząt powyżej 7 roku życia warto stawiać na profilaktyczne badanie krwi. Objawy choroby nerek pojawiają się dość późno, bo dopiero przy uszkodzeniu około 75% narządu. Wtedy to nerki nie radzą sobie z filtracją krwi i część toksyn zostaje w organizmie, prowadząc do jego zatrucia. W takim stanie parametry kreatyniny i azotu mocznika są przekroczone. Aktualnie dysponujemy dodatkowym badaniem z krwi, które jest w stanie wychwycić spadek funkcji nerek już o 25%. Oznaczanym parametrem jest symetryczna dimetyloarginina (SDMA), która pozwala dużo wcześniej wykryć problem z nerkami, niż inne dostępne badania.

Jak wygląda opieka nad pacjentem chorym na przewlekłą niewydolność nerek?

Choroba wymaga odpowiedniego postępowania terapeutycznego i stałego monitorowania, aby pacjent cieszył się jak najdłużej dobrym stanem zdrowia. Podstawą jest płynoterapia, która pozwala wypłukać nagromadzone toksyny. Często pacjent nerkowy otrzymuje substancje wiążące fosfor, leki poprawiające apetyt czy obniżające ciśnienie krwi. Istotnym elementem opieki jest dieta, gdyż bez odpowiednio dobranego żywienia leczenie może nie być aż tak skuteczne. Karma nerkowa zawiera obniżoną ilość białka. Najważniejsze, żeby było ono dobrej jakości, pozwalało pozyskać materiał do odbudowy organizmu, ale w jak najmniejszym stopniu obciążało nerki. Innym elementem cechującym dietę nerkową jest niski poziomu fosforu oraz dodatek przeciwutleniaczy, które dbają o ochronę jeszcze działających nefronów. Dodatkową zaletą karmy jest jej wysoka przyswajalność. Pacjenci nefrologiczni często mają obniżony apetyt i niezmiernie ważne jest, aby w niewielkiej ilości karmy była spora dawka energii. Nie możemy także zapominać o wodzie, która jest istotnym elementem w życiu pacjenta nerkowego.