Ryba – zdrowe źródło białka
Na pytania odpowiada dr Jacek Wilczak z Zakładu Dietetyki w Katedrze Nauk Fizjologicznych SGGW w Warszawie
Dieta monobiałkowa to dieta zbilansowana w oparciu o jedno i tylko jedno źródło białka – niezależnie od jego pochodzenia. Jeżeli nasi podopieczni wykazują objawy alergii pokarmowej należy dobrać taką karmę, która gwarantuje brak obecności białka powodującego alergię. Jednym ze źródeł białka o potencjalnie niskim ryzyku spowodowania alergii są ryby. Białko ryb
charakteryzuje się wysokim współczynnikiem strawności.
Na czym polega dieta monobiałkowa dla psów?
Dieta monobiałkowa to jak sama nazwa wskazuje dieta, w której jedynym źródłem białka jest jeden surowiec będący głównym źródłem białka. Najczęściej jedynym źródłem białka są mięso, surowce pochodzenia zwierzęcego. Unika się w konstruowaniu karm monobiałkowych obecności innych źródeł białka włączając w to także białko pochodzące z surowców roślinnych (np. zbóż, warzyw strączkowych).
W jakich przypadkach jest wskazana dieta monobiałkowa?
Dietę/karmę monobiałkową stosuje się w przypadku już stwierdzonej lub podejrzeń w stosunku do wystąpienia alergii pokarmowej. W drugim przypadku dużym problemem jest prawidłowe wskazanie na białko alergizujące. Reakcję immunologiczną powoduje przejściowy lub powtarzający się w pewnych odstępach czasu kontakt z alergenem, a nie stała jego obecność w karmie – co utrudnia dodatkowo prawidłową diagnozę. Dlatego należy najpierw, przez okres kilku dni zastosować dietę eliminacyjną pozbawioną białka pochodzenia zwierzęcego, a dopiero potem wprowadzać poszczególne karmy monobiałkowe. Obserwacja jest podstawowym czynnikiem diagnostycznym. Po niepojawieniu się objawów alergii możemy mieć większą pewność, że zastosowane w karmie białko jest odpowiednie – co wcale nie wyklucza pojawienia się objawów alergii pokarmowej po pewnym czasie.
Dlaczego ryby mogą być dobrym źródłem białka? W jakich przypadkach?
Jednym ze źródeł białka o potencjalnie niskim indeksie alergenności są ryby. Białko ryb charakteryzuje się wysokim współczynnikiem strawności – dzięki czemu proces trawienia ulega skróceniu, a zwiększa się ilość wchłoniętych peptydów i aminokwasów. Dodatkowo białko ryb jest cennym źródłem lizyny, tryptofanu i kwasu glutaminowego.
Jakie ilości kwasów nienasyconych powinny występować w relacji do innych składników w odpowiednio zbilansowanej karmie?
Poza dobrym źródłem białka, ryby są surowcem dostarczającym przede wszystkim wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3. W diecie zarówno zwierząt rosnących jak i dorosłych, kwasy te powinny znajdować się w ścisłej proporcji do ilości kwasów tłuszczowych z rodziny n-6. Ponieważ dieta oparta na produktach pochodzenia mięsnego i roślinnego raczej będzie deficytowa w kwasy tłuszczowe n-3 jej długotrwałe stosowanie może doprowadzić do zachwiania równowagi procesów zapalnych i przeciwzapalnych. Konsekwencją powstawania eikozanoidów będących metabolitami kwasów tłuszczowych n-6 jest nasilenie procesów pro-zapalnych. Dlatego też prawidłowe proporcje między kwasami tłuszczowymi n-6:n-3 nie powinny być wyższe niż 10:1 (szacuje się, że w standardowej diecie dorosłego psa stosunek ten może wynosić nawet 50:1). Stąd też obecność ryb w diecie psa wydaje się nieodzowna.
Jakie mogą być konsekwencje zdrowotne niedoborów wielonienasyconych kwasów tłuszczowych?
Objawy niedoborów wielonienasyconych kwasów tłuszczowych mogą manifestować się w postaci pogorszenia funkcji większości organów i tkanek. Poza wspomnianym zaburzeniem równowagi procesów zapalnych, które mogą być przyczyną pierwotną stanów zapalnych tkanek nabłonkowych (np. skóry) konsekwencją braku lub nie-prawidłowej proporcji tych kwasów mogą być zaburzenia funkcji rozrodczych, pracy serca czy zwiększone ryzyko powstawania zmian nowotworowych. Dlatego też wskazana jest obecność tych kwasów w codziennej diecie. Suplementacja powinna być stosowana przez długi okres czasu. W taki sposób jesteśmy w stanie wpłynąć na zmianę profilu kwasów tłuszczowych w błonach komórkowych tkanek tworzących poszczególne organy.