Artykuły

Na pytania odpowiada st. kpt. Tomasz Kwiatkowski
Naczelnik Wydziału Operacyjno-Szkoleniowego KM PSP w Wałbrzychu,
Prezes OSP GPR Wałbrzych.

Psy pracujące są wykorzystywane w wielu dziedzinach życia, głównie do poszukiwań. Mogą wtedy użyć swoich nadzwyczaj wyostrzonych zmysłów, czyli węchu i słuchu na przykład do poszukiwania ludzi zaginionych pod gruzami.

Na czym polega działalność Grupy Poszukiwawczo-Ratowniczej OSP Wałbrzych?

Ochotnicza Straż Pożarna Grupa Poszukiwawczo- Ratownicza Wałbrzych jest stowarzyszeniem, które założone zostało w 2018 roku. Jest również jedyną jednostką ochotniczej straży pożarnej (OSP) działającej na terenie miasta Wałbrzych. Założenie tego typu grupy, działającej jako OSP, związane jest z funkcjonowaniem w naszym mieście w strukturach Państwowej Straży Pożarnej (Komendzie Miejskiej PSP w Wałbrzychu) Specjalistycznej Grupy Poszukiwawczo-Ratowniczej „Wałbrzych 1”. Jednostkę OSP zakładaliśmy jako funkcjonariusze PSP, ale także wolontariusze wykonujący inne zawody. W naszych szeregach są np. nauczyciele, leśnik, farmaceutka, urzędnicy, informatycy, żołnierze. Są to przede wszystkim pasjonaci i miłośnicy ratownictwa, a w szczególności osoby kochające pracę z psami. W skali całego kraju tworzone są tego typu jednostki, które wspierają zadania PSP oraz Policji w tym wąskim zakresie, jakim są poszukiwania osób zaginionych z wykorzystaniem psów ratowniczych. W PSP w Polsce w obecnej chwili w siedmiu grupach specjalistycznych zajmujących się udziałem w działaniach ratowniczych po zdarzeniach związanych z np. katastrofami budowlanymi, naruszeniem konstrukcji budynków szkolone i wykorzystywane są psy ratownicze. Takie grupy zlokalizowane są w Warszawie, Gdańsku, Poznaniu, Łodzi, Nowym Sączu, Jastrzębiu-Zdrój i u nas w Wałbrzychu. System zawodowego ratownictwa wspierany jest poprzez straże ochotnicze i taką jednostką jest właśnie OSP GPR Wałbrzych. Jako strażacy ratownicy OSP przechodzimy jednak nie tylko szkolenia za zakresu pracy z psami. Nasza jednostka wpisana jest do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Strażacy biorący udział w działaniach posiadają przeszkolenia organizowane przez PSP, posiadają kursy kwalifikowanej pierwszej pomocy. Strażacy OSP, to jednak ludzie, których uczestnictwo w stowarzyszeniu opiera się na całkowitej dobrowolności i wolontariacie. Nasza jednostka nie bierze udziału w likwidacji pożarów (jak większość OSP), gdyż nie posiadamy pojazdu gaśniczego. Zajmujemy się ratownictwem specjalistycznym, technicznym, a także pomocą na terenie miasta podczas sytuacji kryzysowych. Przykładem może tutaj być np. wsparcie struktur samorządowych w czasie pandemii Covid-19 poprzez organizację punktów szczepień, czy pomocy po wybuchu wojny w Ukrainie – organizacja przyjęcia uchodźców, zbiórki darów.

Jak przygotowuje się psich ratowników?

Przygotowanie do pracy psa ratowniczego jest procesem bardzo złożonym i trwa przez całe jego życie (a nawet jeszcze wcześniej). Tutaj można pisać bardzo dużo, ale zostało napisanych wiele opracowań i publikacji w tej sprawie, więc ja napiszę krótko. Jak wskazałem powyżej nasze psy wykorzystujemy do działań, w których podmiotami wiodącymi jest PSP (podczas uszkodzenia konstrukcji budynków) oraz Policja (poszukiwania osób zaginionych w terenach otwartych). Pies ratowniczy pracuje zawsze ze swoim przewodnikiem tworząc zespół. Na samym początku musimy wziąć pod uwagę wybór psa, z którym będziemy pracować. Psy, które preferowane są do szkolenia jako psy ratownicze, to przede wszystkim owczarki (niemieckie, belgijskie, australijskie, border colie), retrievery (labrador, golden retriever, toller- z którym ja pracuję) i inne np. teriery, wyżły. Można rozpocząć szkolenie z każdym psem, lecz psy z ras predysponowane do ratownictwa dają większą szansę na zbudowanie dobrego zespołu. Istotne tu są zarówno cechy fizyczne – psy średniej wielkości, odporne na warunki zewnętrzne, ale przede wszystkim cechy psychiczne psa, czyli podatność na szkolenie, chęć pracy z ludźmi, chęć uczenia się. Psy kupujemy najczęściej w hodowlach, gdzie rodzice są psami pracującymi. Są to hodowle, które nie nastawiają się na psy stricte wystawowe, lecz użytkowe.