Artykuły

Na pytania odpowiada dr n. wet Sylwia Lew-Kojrys
Weterynaryjne Centrum Zdrowia LEW w Olsztynie.

Koty znacznie częściej niż psy zmagają się z przewlekłą chorobą nerek. Wynika to ze specyfiki ich diety, oraz predyspozycji gatunkowych.

Dlaczego statystycznie częściej koty niż psy cierpią na przewlekłą chorobę nerek?

Międzynarodowe Towarzystwo Nefrologiczne (International Renal Interest Society – IRIS) szacuje, że przewlekła choroba nerek występuje u 1-3% kotów, a tylko 0,5-1% psów. Ryzyko pojawienia się choroby wzrasta wraz z wiekiem zwierzęcia. Ocenia się, że co trzeci kot senior ma przewlekłe uszkodzenie nerek. IRIS ustaliło 4 stopniową klasyfikację przewlekłej choroby nerek. Stopień uszkodzenia nerek ocenia się na podstawie wzrostu SDMA i kreatyniny, oceny białkomoczu oraz nadciśnienia. Koty są narażone na niewydolność nerek m.in. ze względu na tendencję do infekcji dróg moczowych, dość często występujące wady wrodzone oraz kamicę układu moczowego, ponadto ze względu na swoją fizjologię mają skłonność do odwadniania. Do uszkodzenia nerek przyczyniają się również inne choroby tj. nadczynność tarczycy, cukrzyca, choroby serca czy stan zapalny w jamie ustnej. Na rozwój CKD może mieć również wpływ specyfika kociej diety, która jest bogata w białko.

Jakie są objawy tej choroby u kotów i metody diagnozowania?

Początkowe stadium przewlekłej choroby nerek nie daje wyraźnych symptomów. Najczęściej pierwsze objawy opiekunowie zauważają w momencie, gdy znaczna część narządu jest już uszkodzona. Występująca przy przewlekłej chorobie nerek zmniejszona aktywność i postępująca utrata masy ciała, często odbierane są przez opiekunów jako naturalne objawy procesu starzenia. Najbardziej charakterystycznym symptomem przewlekłej choroby nerek jest zwiększone pragnienie oraz zwiększona ilość oddawanego moczu (norma u kota to ok 50 ml/kg w ciągu doby). Dodatkowo pojawia się spadek lub utrata apetytu oraz wymioty. Wśród objawów można wymienić pogorszenie okrywy włosowej oraz nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Na pojawienie się poszczególnych objawów klinicznych wpływ mają zarówno przyczyna uszkodzenia nerek, obecność chorób towarzyszących CKD oraz stadium choroby. Stąd tak ważne jest wykonywanie badań okresowych u naszych Pupili (badania kliniczne z oceną BCS (body condition score) badania krwi i moczu), szczególnie u kotów starszych, powyżej 7 roku życia.

Jakie są metody leczenia i profilaktyka?

Leczenie kota z przewlekłą chorobą nerek powinno być dobrane indywidualnie i zależy od stadium, w którym choroba została rozpoznana oraz od towarzyszących jej objawów klinicznych. Terapia taka trwa od momentu zdiagnozowania choroby, przez resztę życia kota, zmienia się jedynie jej intensywność i zakres. Bardzo ważnym elementem terapii jest odpowiednia dieta. Diety nerkowe zawierają obniżone poziomy białka, soli oraz fosforu, wzbogacone są o kwasy tłuszczowe omega-3. Są to diety zasadowe, dzięki czemu ograniczają występowanie kwasicy metabolicznej związanej z przewlekłą chorobą nerek. Jeśli mimo stosowania diety nerkowej poziom fosforu nie obniża się, stosuje się preparaty wiążące fosfor w świetle przewodu pokarmowego. Bardzo istotne jest również odpowiednie nawodnienie, w tym celu można stosować płynoterapię dożylną, podskórną oraz starać się uzupełniać straty wody podając zwiększone ilości płynu drogą doustną.

Jak dieta może wpłynąć na profilaktykę i prowadzenie kociego pacjenta z przewlekłą chorobą nerek?

Koty są zwierzętami mięsożernymi, które w naturalnym środowisku pobierały pokarm o ok. 70 % wilgotności. Koty domowe często karmione tylko suchą karmą, pobierają nieodpowiednią ilość wody, odwadniają się, co prowadzi do zagęszczenia moczu. W konsekwencji dochodzi do wzrostu wydzielania hormonu antydiuretycznego, jeszcze większego zagęszczenia moczu, a następnie do skurczu naczyń krwionośnych kanalików nerkowych. Nerka staje się bardziej niedokrwiona, co prowadzi do jej uszkodzenia. Karmienie kotów dietą mokrą oraz zachęcanie do picia wody, może zmniejszyć ryzyko wystąpienia przewlekłej choroby nerek. Dieta to również jeden z najważniejszych elementów opieki nad kotem z już zdiagnozowaną przewlekłą chorobą nerek. Leczenie dietetyczne karmą typu renal powinno być wprowadzone już w pierwszych stadiach CKD. Badania potwierdzają dłuższy czas życia i rzadsze występowanie objawów mocznicy u pacjentów żywionych specjalistycznymi dietami. U kotów w 1 i 2 stadium wg IRIS zalecane są karmy typu Early Care. U pacjentów w zaawansowanym stadium choroby, u których występuje spadek lub utrata apetytu, zmiana diety często musi być połączona z stymulatorami apetytu.