Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Katarzyna Twardak-Czyż
z przychodni weterynaryjnej Hyrax w Krakowie.

Objawy, takie jak sikanie poza kuwetą czy zapalenie pęcherza, często są pierwszym sygnałem, że coś jest nie tak, nawet jeśli źródło problemu leży poza układem moczowym. Zdarzają się również zaburzenia gastryczne, szczególnie u kotów, które wcześniej żyły w trudnych warunkach z niedoborami żywieniowymi czy bez odpowiedniej profilaktyki. Wszystkie te objawy mogą być także manifestacją problemów behawioralnych.

Dlaczego koty są w sferze Pani zainteresowań?

Koty towarzyszyły mi właściwie od zawsze. Pamiętam wakacje spędzane u babci, gdzie obecność kotów była czymś naturalnym i bardzo kojącym. A jeśli wierzyć rodzinnym anegdotom, już jako niemowlę została „zaczarowana” przez kota: podobno, gdy spałam w wózku na podwórku, obcy kot wskoczył na gondolę i zaglądał do jej środka. Nie zapłakałam, nie przestraszyłam się, a wręcz przeciwnie, rodzina mówi, że to było coś w rodzaju pierwszego porozumienia. Śmieję się czasem, że to właśnie wtedy zapadła decyzja o mojej przyszłości. Koty fascynują mnie na poziomie czysto obserwacyjnym – ich ruch, spokój, sposób odpoczynku to coś, na co mogłabym patrzeć godzinami. To wyjątkowe zwierzęta, które potrafią przez długi czas ukrywać swoje dolegliwości, a przy tym są niezwykle zdeterminowane, by realizować swoje cele. Ich konstrukcja psychiczna jest wyjątkowa, pełna subtelności, ale i kruchości, gdy zabraknie im odpowiedniego traktowania. To mądrzy, piękni towarzysze, którzy tworzą z człowiekiem niepowtarzalną więź.

Czy zachowanie kota i trudna przeszłość mogą mieć wpływ na jego kondycję zdrowotną?

Tak, zdecydowanie. Koty z trudną przeszłością często są wycofane, nieufne i znacznie bardziej wrażliwe na zmiany. Przewlekły stres może wpływać na ich apetyt, zaostrzać istniejące już schorzenia, a nawet utrudniać leczenie. U kotów występuje też zjawisko piętrzenia się bodźców. Jeśli kot żyje z jakimś problemem, z którym na co dzień sobie radzi, to dodatkowy stres może przeważyć szalę i wywołać silną reakcję organizmu.

Jakie są powody problemów behawioralnych u kotów?

Warto pamiętać, że wiele problemów behawioralnych może mieć podłoże bólowe. Problemy ortopedyczne, stomatologiczne, urologiczne, gastroenterologiczne, a także przewlekły świąd, mogą sprawić, że kot staje się wycofany, lękliwy, agresywny lub niechętny do kontaktu. I nie zawsze są to objawy oczywiste. Koty często liżą się nerwowo zamiast drapać, przez co świąd łatwo przeoczyć. A jego wpływ na samopoczucie i relacje w domu potrafi być ogromny.

Jak przygotować opiekuna do opieki nad kotem po adopcji, w trosce o jego zdrowie?

Adopcja kota to ogromne emocje – zarówno po stronie opiekuna, jak i zwierzęcia. Na początku najważniejsze są cierpliwość i szacunek do granic, które kot stawia. Czasem z potrzeby bliskości próbujemy inicjować kontakt zbyt szybko: głaszczemy, bierzemy na ręce, przytulamy, a to może doprowadzić do utraty zaufania i utrudnić budowanie relacji. Na początku warto po prostu dać kotu przestrzeń – pozwolić mu się schować, odpocząć, poczuć się bezpiecznie. Dobrą praktyką jest zorganizowanie cichego, spokojnego kąta, gdzie znajdzie się schronienie, miski i kuweta, choć nie bezpośrednio obok siebie. Jeśli kot jest odważny i ciekawski, trzeba wcześniej zabezpieczyć okna, balkon, a także usunąć z mieszkania trujące rośliny. Natomiast jeśli kot nie wychodzi z kryjówki, nie je, nie pije i się nie wypróżnia przez ponad dobę, powinien jak najszybciej trafić do lekarza weterynarii, bo takie zachowanie może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Do najczęstszych błędów należy m.in. stworzenie środowiska niedostosowanego do naturalnych potrzeb kota, np. brak odpowiednich kryjówek, miejsc do wspinaczki i obserwacji, czy ustawienie misek i kuwety w niewłaściwych miejscach. Zbyt intensywna zabawa, źle dobrana dieta, a przede wszystkim przekraczanie granic – czyli dotykanie kota wbrew jego woli – także negatywnie wpływają na relację. Z perspektywy behawiorysty i lekarza mogę powiedzieć jedno: to może trwale zepsuć kontakt i zaufanie. Miska z wodą i jedzeniem powinny stać osobno i z dala od kuwety, którą najlepiej umieścić w spokojnym, ustronnym miejscu. Powinna być odpowiednio duża – minimum 1,5 długości kota – i wypełniona sypkim, delikatnym żwirkiem. Najważniejsze, by dać sobie i kotu czas. Dobry start to fundament relacji, która – jeśli jest budowana z cierpliwością i empatią – może trwać przez wiele lat i przynosić ogromną radość obu stronom.

Na czym polega kompleksowy przegląd zdrowia u kota?

Gdy kot już się zaaklimatyzuje, warto wykonać kompleksowy przegląd zdrowia – badanie kliniczne, badania krwi i moczu oraz USG jamy brzusznej. Często pomijane są objawy bólu z układu ruchu i problemy z jamą ustną, które mogą mieć ogromny wpływ na samopoczucie i zachowanie kota. U bardziej lękowych lub drażliwych zwierząt warto także sprawdzić zatoki okołoodbytnicze i wykluczyć świąd. Jeśli chodzi o dietę i suplementację – powinny być dobierane indywidualnie przez lekarza weterynarii, po wykonaniu badań i uwzględnieniu ewentualnych problemów zdrowotnych.

Jak rozwija się gastrologia weterynaryjna?

W ostatnich latach gastrologia weterynaryjna rozwija się niezwykle dynamicznie. Znacząco poszerzyły się możliwości diagnostyczne – dziś standardowo wykonujemy gastroskopię, kolonoskopię, a także zaawansowane badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa. Dzięki temu możemy precyzyjnie diagnozować różnorodne choroby przewodu pokarmowego. Obserwujemy także zmiany w klasyfikacji schorzeń – tradycyjne określenie „IBD” (zapalenie jelit) powoli odchodzi do lamusa, a w jego miejsce pojawiają się bardziej szczegółowe rozpoznania, co pozwala na dobranie terapii ściśle dopasowanej do konkretnego przypadku. Coraz większy nacisk kładzie się na metody leczenia łagodniejsze i bardziej naturalne. Zamiast rutynowego stosowania antybiotyków, priorytetem jest odpowiednio dobrana dieta oraz wsparcie mikrobioty jelitowej za pomocą wysokiej jakości probiotyków weterynaryjnych. W terapii wykorzystujemy także włókno pokarmowe, które pomaga w regulacji pracy przewodu pokarmowego. W trudniejszych przypadkach, gdy standardowe metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, stosujemy nowoczesne rozwiązania, takie jak przeszczepy kałowe, które zyskują coraz większą popularność jako skuteczna metoda wspomagająca leczenie zapaleń przewodu pokarmowego. Ważnym elementem jest także uważna diagnostyka i zwracanie uwagi na objawy, które wcześniej mogły być pomijane. Gastrologia coraz bardziej integruje się z ogólną opieką nad zwierzęciem, ponieważ problemy układu pokarmowego wpływają na funkcjonowanie całego organizmu.