Artykuły

Pomoc w leczeniu alergii pokarmowej

m-szczepanik.jpg

Na pytania odpowiada:
dr hab. Marcin Szczepanik
prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Zakład Diagnostyki i Dermatologii Weterynaryjnej


Alergia pokarmowa to specyficzna immunologiczna odpowiedź organizmu na kontakt z konkretnym alergenem. Objawami alergii pokarmowej są najczęściej problemy skórne oraz te ze strony przewodu pokarmowego.

Czym różni się nietolerancja pokarmowa od alergii pokarmowej?

W przypadku negatywnych reakcji na pokarm można wyróżnić dwie grupy problemów różniące się mechanizmem ich powstawania – problemy o podłożu immunologicznym i bez takich uwarunkowań. Negatywne reakcje na pokarm o podłożu immunologicznym to właśnie alergia pokarmowa. W jej przypadku za objawy odpowiada rozwój nadwrażliwości (czyli alergii) najczęściej typu natychmiastowego (typ I) zależnej od przeciwciał IgE oraz rzadziej nadwrażliwości opóźnionej (typu IV) lub typu III. Najlepiej poznana i najczęściej występująca postać alergii pokarmowej to ta związana z nadwrażliwością typu natychmiastowego. W takich przypadkach do rozwoju objawów dochodzi szybko po spożyciu pokarmu, już w czasie kilku minut do kilku godzin. Jeżeli za chorobę odpowiadają inne rodzaje nadwrażliwości, objawy pojawiają się po 3 do 8 godzin od spożycia pokarmu przy nadwrażliwości typu III, podczas gdy w nadwrażliwości typu IV dopiero po dopiero 1-2 dobach. Drugi rodzaj negatywnych reakcji na pokarm to takie, które nie mają podłoża immunologicznego, które określane są jako nietolerancja pokarmowa. Problemy tego rodzaju mogą być związane z farmakologicznymi lub metabolicznymi negatywnymi reakcjami na pokarm, przykładowo w przypadku wrodzonych zaburzeń jak nietolerancja laktozy.

Jak może manifestować się alergia pokarmowa u psów?

W przypadku psów objawy kliniczne alergii pokarmowej są bardzo podobne, wręcz identyczne jak w atopowym zapaleniu skóry, która to choroba jest najczęstszym problemem alergicznym, a wydaje się, że nawet obecnie najczęstszą chorobą skóry u tego gatunku. Najistotniejszym i najczęściej obserwowanym objawem klinicznym alergii pokarmowej jest bardzo silny świąd. Najczęściej objawy alergii pokarmowej rozpoczynają się u psów poniżej 1 roku, ale średnia wieku gdzie dochodzi do pojawiają się choroby podawana jest w szerokim zakresie od 15 miesięcy do nawet 6 lat.

Co to jest białko hydrolizowane? W jakich przypadkach znajduje zastosowanie?

W przypadku alergii pokarmowej podstawowym sposobem zarówno w rozpoznaniu choroby jak i leczeniu jest przeprowadzenie diety eliminacyjnej, która polega na długim (około 8-10 tygodni) stosowaniu określonej diety. Jednym z rodzajów diety są te oparte na białku hydrolizowanym, które w związku z niską masą cząsteczkową, nie jest w stanie wywoływać reakcji alergicznej. Diety hydrolizowane są powszechnie stosowane w praktyce małych zwierząt w ostatniej latach do diagnozowania niepożądanych reakcji pokarmowych. Białka, które wywołują alergie, muszą być odpowiednio duże (mieć odpowiednią masę cząsteczkową), by prowadzić do rozwoju alergii. Celem hydrolizy białek jest rozerwanie wiązań peptydowych w łańcuchach aminokwasowych, co skutkuje powstaniem mniejszych fragmentów peptydowych w porównaniu do cząsteczki białka. Dzięki temu uzyskuje się zmniejszenie alergenności i zwiększenie strawności. Ogólnie rzecz biorąc, główne białka alergenów pokarmowych mają masę cząsteczkową w zakresie od 10 do 60 kDa, jeżeli więc, zhydrolizowane białka będą miały masę niższą, to nie powinny prowadzić do uczuleń. Oczywiście ważny jest to, by producent zapewnił odpowiedni poziom hydrolizy w swoim produkcie. W przypadku właściwej hydrolizy, generalnie nie ma znaczenia jakie źródło białka zostało zastosowane do produkcji diety, ponieważ zostało ono rozbite na tak niewielkie cząsteczki, że nie może powodować alergii. Podsumowując, diety te przydatne są w przypadkach alergii i nietolerancji pokarmowej, również przebiegających z objawami ze strony przewodu pokarmowego.

W jakich przypadkach dermatologicznych może pomóc stosowanie diety z białkiem selektywnym?

Drugim sposobem przeprowadzenia diety hipoalergicznej jest przygotowanie jej na bazie jednego rodzaju białka – czyli białka selektywnego. Diety te znajdują zastosowanie w podobnych przypadkach jak diety hydrolizowane, to znaczy przy alergiach i nietolerancjach pokarmowych. Ich skuteczność jest oceniana jako nieco niższa niż w przypadku diet hydrolizowanych. Może to wynikać z faktu, że w takim przypadku, szczególnego znaczenia nabiera odpowiedni wybór diety i zawartego w niej białka. Generalnie powinna być wybrana dieta zawierająca białko, z którym zwierzę do tej pory się nie stykało. Niestety tu nie zawsze jest możliwość stwierdzenia z jakimi pokarmami chory pies czy kot do tej pory miał kontakt, co może powodować niewłaściwy dobór diety.