Artykuły

Owczarek środkowoazjatycki – jedna 
z ras psów należąca do II grupy wg klasyfikacji Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI), sekscji psów molosowatych w typie górskim. Jest to jedna 
z najstarszych ras na świecie.
Na pytania odpowiada Jerzy Łysakowski z hodowli owczarków środkowoazjatyckich Wafo-Dogan.

Kiedy zaczęła się Pana przygoda z owczarkami środkowoazjatyckimi?
Po raz pierwszy zetknąłem się z „azjatami” pod koniec lat 80-tych na wystawie w Moskwie. Widząc je, trudno było uwierzyć, że jest to jedna rasa. Były mniejsze, większe, z krótkim i z dłuższym włosem, o różnych umaszczeniach. Cechą wspólną było to, że wszystkie miały krótko przycięte uszy i były zadziorne. Po kilku latach, będąc w oddziale Związku Kynologicznego w Sopocie, byłem świadkiem wtaszczenia 20-kilogramowego szarego „niedźwiadka”, 3-miesięcznej Almy do rejestracji. Wówczas „zaiskrzyło”. W 1997 r. do mojego domu trafiła pierwsza „azjatka” – Bora, córka Almy. Później dołączyły dwa psy – Karim 
i Sherlock.

Skąd wzięła się ta rasa?
Rasa pochodzi z rozległych terenów Azji Środ-kowej, z obszarów obejmujących m.in. Turkmenię, Tadżykistan i Uzbekistan. Według niektórych źródeł liczy już sobie 5 000 lat. Ze względu na olbrzymi obszar występowania, psy różniły się w typie. Zbliżone natomiast były warunki życia, sposób traktowania i oczekiwania wobec nich. Ich najważniejszą funkcją była ochrona osad przed drapieżnikami. Psy, aby przetrwać, musiały być w pełni samodzielne. Nie mogły być też zbyt agresywne w stosunku do ludzi, ale z pewnością czujne. Przez okres tysięcy lat selekcja „azjaty” dokonywała się jedynie pod kątem cech użytkowych.

Jaki wzorzec owczarka środkowoazatyckiego obowiązuje w Polsce?
Związek Kynologiczny w Polsce należy do międzynarodowej organizacji FCI, a więc obowiązuje nas wzorzec przyjęty właśnie przez nich. Owczarek środkowoazjatycki powinien być psem dużym, silnym, odważnym, nieufnym wobec obcych oraz zrównoważonym. Dobrze, by łatwo przystosowywał się do zmiennych warunków atmosferycznych. Jego włos może być dłuższy (7-8 cm) lub krótszy (3-5 cm) z gęstym podszerstkiem. Pies posiada charakterystyczną w wyrazie głowę z nisko osadzonymi uszami, wysoko osadzonym ogonem i o prawie dowolnym umaszczeniu.

Jaki charakter mają owczarki środkowoazatyckie oraz jak zachowują się w stosunku do innych zwierząt?
O inności „azjaty” decyduje jego duma i godność. Spędzają czas dostojnie, obserwując otoczenie 
z najlepszego punktu widokowego, z charakterystycznie założoną przednią łapą na drugiej. To właśnie bardzo silna potrzeba ochrony własnego terytorium czyni z nich tak doskonałe psy stróżujące. Będąc poza swoim terenem, zachowują czujność, lecz nie przejawiają niepotrzebnej agresji. „Azjaty” są bardzo oddane swojemu właścicielowi, posłuszne i karne. W wychowaniu szczenięcia należy od początku łagodnie wymagać, ale stanowczo i konsekwentnie, tak by zawsze wiedział, kto jest przewodnikiem stada. „Azjata” ma silną osobowość i jest psem niezależnym. Poza tym jest czujny i nic nie umknie jego uwadze. Doskonale akceptuje wszystkie inne domowe zwierzaki, które zna od początku, jednak pod warunkiem, że uznają jego przywództwo. W stosunku do obcych zwierząt bywają agresywne, choć zdarza się, że czasami nie widzą konkurencji w małych pieskach.

Czy jest to rasa odpowiednia dla dzieci?
Psy te kochają dzieci i są nad wyraz opiekuńcze, cierpliwe, wyrozumiale i łagodne w stosunku do nich. Pamiętajmy jednak, że z małego „niedźwiadka” w kilka miesięcy wyrośnie olbrzym, z którym dziecko nie wyjdzie samo na spacer, a pies większość czasu i tak będzie spędzał na zewnątrz a nie w domu.

Jak zapewnić owczarkowi środkowoazatyckiemu optymalną dietę?
Jest to pierwotna rasa niewymagająca specjalnych diet. Pamiętajmy jednak, że wybierając suchą karmę, jako sposób żywienia owczarka środkowoazjatyckiego, powinniśmy uwzględnić wiek, aktywność fizyczną i cechy tej rasy. Charakte-rystyczne dla nich jest też to, że potrafią same organizować sobie jedzenie w terenie, dojadając np. owoce leśne prosto z krzewów, a jeśli są spragnione i w pobliżu jest gdzieś woda – bardzo szybko ją znajdą.

Jaki jest odpowiedni właściciel dla tego psa?
Odpowiednim właścicielem jest osoba posiadająca duży, dobrze zabezpieczony teren. Azjata ma skłonności do włóczęgostwa, i jeżeli raz wydostanie się poza ogrodzenie, będzie próbował robić to zawsze. Owczarek środkowoazjatycki jest poważnym psem dla rozsądnych ludzi. Decydując się na psa powinniśmy uwzględnić potrzebę regularnych spacerów. Wspólne „wędrówki” są najlepszym sposobem na budowanie właściwych relacji z psem.

PAMIĘTAJ!

• Najlepszym momentem na zabranie szczenięcia z hodowli do nowego domu jest wiek 7-8 tygodni
• Po zabraniu szczenięcia z hodowli, aby uniknąć problemów z wrażliwym przewodem pokarmowym, należy żywić go karmą rekomendowaną przez hodowcę
• Okres szczenięcy jest najlepszą porą na przyzwyczajanie psa do zabiegów pielęgnacyjnych i jazdę samochodem