Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Katarzyna Oręziak
Specjalista Chorób Psów i Kotów Centrum Małych Zwierząt „ARGOS” w Stalowej Woli.

Osteoarthritis to zwyrodnieniowa, przewlekła choroba stawów. Dotyczy zwykle zwierząt dorosłych, a szczególnie starszych, ma charakter postępujący.

Co to jest osteoarthritis, dlaczego ta choroba dotyczy częściej seniorów?
Jak się manifestuje u psów i kotów?

Osteoarthritis to choroba podstępna, bo często niedostrzegana ze względu na długotrwały przebieg. Przewlekła zwyrodnieniowa choroba stawów, która dotyczy zwierząt dorosłych i starszych, ma charakter postępujący, powoduje trwałe uszkodzenie chrząstki stawowej. Zwierzęta dotknięte osteoarthritis są mniej aktywne, mają trudność z pokonywaniem przeszkód, wejściem po schodach czy na fotel. Kuleją, mają sztywny chód, często z trudem wstają z posłania. Wielu właścicieli takie zachowanie tłumaczy starością i lenistwem. Objawy narastają stopniowo pies przyzwyczaja się do nich, zmienia swoje zachowanie, unika ruchu. Różnica pojawia się jak pupil dostanie leki przeciwbólowe i nagle starszak zmienia się w szczeniaka – chce chodzić na długie spacery, bawić się, aportować. W przypadku kotów dużo trudniej zauważyć objawy bólowe. Mruczek mieszkający w domu nie musi wychodzić na spacer, dlatego opiekunowi trudno zauważyć ociężały chód, niechęć do wskakiwania na przeszkody, biegania, czy kulawiznę. Większość dnia koty przesypiają, trudno ocenić czy robią to z lenistwa czy z chęci unikania bólu. Często wylizują obolałe stawy, ale czy lizanie łap to objaw bólu czy zadbanego kota? Cierpiące, obolałe koty lubią samotność. Wycofują się, chowają, unikają dotyku.

Jak diagnozuje się problemy ze stawami u czworonogów? Na czym polega weterynaryjna konsultacja ortopedyczna?

Rozpoznanie chorób stawów następuje na podstawie szczegółowego wywiadu, badania ortopedycznego i badań dodatkowych. Bardzo istotne są informacje przekazane przez opiekuna, który może zaobserwować zachowanie pupila w jego codziennym środowisku. Często obolały, ociężały z bólu pies w domu prawie się nie rusza, przyprowadzony do gabinetu weterynaryjnego porusza się energicznie, bez kulawizny. Widzimy zaskoczenie opiekunów, którzy z trudem poznają swojego pupila. Takie zjawiska są bardzo częste, to wina stresu który nakłania do zwiększonego wysiłku, mobilizacji do ucieczki, spychając uczucie bólu na plan dalszy. My lekarze weterynarii widzimy pacjenta tylko przez chwilę, w czasie badania. Często stres zwierzęcia podczas wizyty, maskuje rzeczywisty poziom odczuwanego bólu. Dlatego obserwacje opiekunów są takie ważne. Istotne są informacje: Czy kulawizna pojawiła się nagle, czy trwa od dłuższego czasu i stopniowo nasila się? Czy pies kuleje cały czas, czy są momenty gdy porusza się bez kulawizny? Czy najsilniejsza kulawizna jest po wstaniu i zmniejsza się gdy zwierzak „rozchodzi się”, czy przeciwnie, zwierzę wstaje bez trudu i z natężeniem ruchu nasila się trudność z chodzeniem. To wszystko jest istotne do postawienia prawidłowego rozpoznania i wdrożenia leczenia. Bardzo ważna jest informacja, czy były stosowane jakieś leki lub zabiegi mające na celu zwiększenie motoryki zwierzęcia. Jeśli tak to jaki przyniosły efekt, czy w trakcie leczenia lub po jego zakończeniu objawy ustąpiły, zmniejszyły się, czy przeciwnie, nie nastąpiła oczekiwana poprawa. Badanie ortopedyczne polega na ocenie sposobu poruszania się, wykrycia stopnia kulawizny, lokalizacji kulawizny, także omacywaniu, ocenie kształtu, bolesności, ruchomości poszczególnych stawów, na przeprowadzaniu różnych testów oceniających budowę stawów i więzadeł. W większości przypadków badanie ortopedyczne jest uzupełniane badaniami dodatkowymi RTG, tomografią komputerową, rezonansem magnetycznym czy artroskopią. Dla opiekunów może być zaskoczeniem, że pies kuleje na jedną kończynę, a problem dotyczy dwóch czasem nawet wszystkich kończyn i dopiero badanie ortopedyczne i badania dodatkowe ujawniają rozległy, przewlekły problem z układem ruchu. Zdarza się, że niewielka kulawizna jest problematyczna w rozpoznaniu. Opiekun podejrzewa np. kulawiznę prawej kończyny piersiowej, a po badaniu okazuje się, że chora jest lewa kończyna. Po to właśnie jest badanie ortopedyczne i wcześniej wymienione badania dodatkowe, aby rozwiać te wątpliwości.

Jakie są metody wspomagania stawów przy problemach z motoryką kończyn?

Dobre efekty przynosi suplementacja diety w składniki mające za zadanie odbudowę i ochronę chrząstki stawowej np. glukozaminę, chondroitynę, kwas hialuronowy, kolagen, NNKT , witaminy A,C,E, wyciągi roślinne o działaniu przeciwzapalnym. W stanach zaostrzenia bólu, stosuje się leki uśmierzające ból, podawane ogólnie lub w postaci iniekcji dostawowych. Coraz większym zainteresowaniem cieszy się terapia preparatami krwiopochodnymi np. osoczem bogatopłytkowym (PRP), które silnie regeneruje chrząstkę stawową, przeciwzapalnymi cytokinami (IRAP), czy komórkami macierzystymi pozyskiwanymi z tkanki tłuszczowej.