Artykuły

NASZ EKSPERT
Na pytania odpowiada lek. wet. Rafał Niziołek, Członek Europejskiego Stowarzyszenia Kardiologów Weterynaryjnych (ESVC), członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Medycyny Ratunkowej i Stanów Nagłych (IVECCS), przyjmuje w przychodni weterynaryjnej w Warszawie.

Zarówno u psów, jak i u kotów możemy spotkać się z wieloma chorobami mięśnia sercowego. Istnieją poszczególne rasy, bardziej podatne na konkretnego rodzaju schorzenia, które należy objąć szczególnym programem profilaktycznym, jednak w przypadku wszystkich czworonogów, zarówno tych miauczących, jak i szczekających, musimy pamiętać o regularnym wykonywaniu badań. Im wcześniej lekarzowi weterynarii uda się wykryć chorobę naszego psa czy kota, tym łatwiejsze leczenie i szansa na całkowity powrót do zdrowia naszego ulubieńca.

Jakiego rodzaju choroby mięśnia sercowego mogą wystąpić u psów, a jakie u kotów? Jakie mogą być ich objawy?
Należy je podzielić na wady wrodzone (rozwojowe) czyli takie, które występują u zwierzęcia już w chwili urodzenia oraz choroby nabyte, zwykle występujące u dorosłych zwierząt lub u osobników starszych. Choroby nabyte są zwykle gatunkowo swoiste. U kotów najczęściej występuje tak zwana kardiomiopatia przerostowa, czyli stan w którym ściany serca i przegroda międzykomorowa ulegają znacznemu pogrubieniu. Psy natomiast chorują na nabyte choroby zwyrodnieniowe zastawek, typowe dla starszych psów ras małych i średnich oraz kardiomiopatię rozstrzeniową, w której następuje proces odwrotny do chorób kotów. Dochodzi do zmniejszenia grubości ścian serca i utraty jej kurczliwości, co powoduje poważne objawy kliniczne w krótkim czasie. Ta choroba dotyczy w szczególności psów ras dużych i olbrzymich w średnim wieku. Objawami wszystkich chorób serca niezależnie od rodzaju jest w większości przypadków nietolerancja wysiłkowa. Bardzo często pojawia się kaszel oraz przyspieszone oddychanie przekraczające w spoczynku 40 oddechów na minutę. W bardziej zaawansowanych stadiach wielu chorób serca widoczne jest wyniszczenie spowodowane ubytkiem masy mięśniowej, objaw tzw. wodobrzusza – gromadzenia płynu w jamie brzusznej.

Jakie mogą być ich przyczyny? Czy podatność na zachorowanie może mieć związek z wiekiem, dietą lub nadwagą?
Przyczyn wielu chorób serca należy upatrywać przede wszystkim w zmianach genetycznych związanych z hodowlą i doborem do rozmnażania odpowiednich partnerów. Duża część wad serca jest związana z pewnymi rasami psów czy kotów, co potwierdza genetyczne skłonności do ich występowania. Dodatkowo przyczyną nieprawidłowości rozwojowych układu krążenia mogą być infekcje bakteryjne czy wirusowe suk lub kotek w czasie ciąży, stosowanie leków w tym okresie (również leków na odrobaczenie) oraz czynniki środowiskowe (zatrucia toksynami, wodą, itp). Przyczyny chorób nabytych również mogą być genetyczne. Takim przykładem jest na przykład rasa Cavalier King Charles Spaniel u której bardzo często występuje choroba zwyrodnieniowa zastawek. Podatność na problemy kardiologiczne wzrasta wraz z wiekiem, zwłaszcza w przypadku chorób zastawek (średnia wieku to 8-12 lat), dla odmiany na kardiomiopatię przerostową chorują najczęściej koty w wieku 3-7 lat, a na kardiomiopatię rozstrzeniową psy w wieku 4-8 lat. Dobór diety ma obecnie bardzo niewielkie znaczenie w rozwoju problemów kardiologicznych. Sprawę niedoborów skutecznie eliminuje szeroki wybór wysokiej jakości karm, suplementów diety czy prawidłowo prowadzone żywienie naturalne.Odwrotnie niż u ludzi, nadwaga niezmiernie rzadko jest czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia. Psy jako zwierzęta mięsożerne nie mają praktycznie problemów z miażdżycą, zaś aktywność ruchowa, znacznie większa niż ludzi oraz specyficzne ukrwienie mięśnia sercowego (inny układ naczyń wieńcowych) w zasadzie uniemożliwiają występowanie zawałów serca w takim pojęciu jakie znamy z medycyny ludzkiej.

Jakie rasy psów i kotów mają większą predyspozycję do chorób  mięśnia sercowego?
W przypadku niemal każdej choroby istnieją pewne predyspozycje rasowe do występowania chorób układu krążenia. Koty takie jak maine coon’y, brytyjskie krótkowłose, ragdolle, devon rexy, czy sfinksy mają znacznie większą skłonność do występowania kardiomiopatii przerostowej, a w przypadku dwóch ras - maine coon i ragdoll, poznano nawet część genów odpowiedzialnych za proces rozwoju tej choroby. Wśród psów kardiomiopatia rozstrzeniowa występują u ras dużych i olbrzymich ze szczególnym wskazaniem na wilczarze irlandzkie, dobermany, dogi niemieckie, boksery, sznaucery olbrzymie, dogi de bordeaux. Czworonogi ras małych chorują częściej na chorobę zwyrodnieniową zastawek. Najczęściej jednak spotyka się ją u sznaucerów miniaturowych, jamników czy pudli. Wady wrodzone częściej występują u bokserów, bullterrierów i nowofundlandów, golden retriever’ów, beagle’i, pinczerów miniaturowych, westie oraz buldogów angielskich i buldożków francuskich. Istnieje również specyficzna forma chorób serca. Wydawało by się, że ten narząd nie powinien podlegać procesom nowotworowym, jednak stopniowo wzrasta ilość rozpoznawanych nowotworów serca wśród psów. Dominują tu owczarki niemieckie, golden retrievery, boksery i rasy krótkonose (buldożki francuskie, mopsy).