Artykuły

Na pytania odpowiada dr hab. Mirosław Mariusz Michalski,
Katedra Parazytologii i Chorób Inwazyjnych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UWM w Olsztynie.

W letnim sezonie wakacyjnym wielu opiekunów psów podróżuje wraz z nimi do cieplejszych zakątków Europy. Wyjazdy te są obarczone ryzykiem zachorowania psa na chorobę pasożytniczą typową dla danego kraju. Jednocześnie istnieje niebezpieczeństwo zawleczenia chorób egzotycznych do Polski, co może to być spowodowane zmieniającym się klimatem, obecnością żywicieli pośrednich i wektorów.

Jakie pasożyty zagrażają naszym pupilom podczas wakacyjnych wyjazdów?

Jednym z takich niebezpieczeństw są filariozy, powodowane głównie przez dwa gatunki nicieni. Pierwszy z nich, Dirofilaria immitis wywołuje dirofilariozę sercowo-płucną, a jej wektorem są komary.
Występowanie tego nicienia stwierdzamy głównie w takich krajach jak Hiszpania, południowa Francja i Włochy, Grecja, Turcja i Portugalia. Dorosłe nicienie umiejscawiają się w prawej komorze serca oraz tętnicy płucnej i osiągają długość przynajmniej kilkunastu centymetrów.

Jakie objawy wywołują nicienie sercowo-płucne?

Dojrzałe nicienie powodują u psa m.in. zwężenie średnicy naczyń krwionośnych, powstawanie skrzeplin tworzących zatory, zapalenie błony wewnętrznej naczyń i pośrednio zwłóknienia płuc, które powodują nadciśnienie w krążeniu płucnym. Ich obecność w sercu powoduje z kolei prawo-komorową niewydolność serca, a w konsekwencji może dojść do wodobrzusza czy też powiększenia wątroby i obrzęku nerek. Choroba objawia się zwykle kaszlem, dusznością, nietolerancją wysiłkową, zwierzę stopniowo chudnie i mogą występować omdlenia.

Co możemy zrobić, aby potwierdzić inwazję?

Rozpoznanie inwazji jest stawiane na podstawie wyniku badań dodatkowych. Wskazane jest wykonanie badania radiologicznego klatki piersiowej, pomocne jest także badanie echokardiograficzne. W rutynowej diagnostyce wykorzystujemy testy serologiczne ELISA, wykrywające antygeny uwalniane z układu rozrodczego dojrzałych samic nicienia.

A co z coraz popularniej diagnozowaną w Polsce Dirofilarią repens?

Jej wektorem i żywicielem pośrednim są także samice komarów. Po inwazji, dorosłe nicienie osiągają długość od kilku do kilkunastu centymetrów, są zdolne przeżyć od 2 do 4 lat i umiejscawiają się w tkance podskórnej, tworząc guzki. Widoczne zmiany dotyczą okolicy oczu, powiek, głowy, szyi, brzucha i kończyn miednicznych, a występujące zmiany skórne, widoczne są w postaci guzków i ropni.
Widoczne objawy są często opisywane jako zespół wieloogniskowego guzkowatego zapalenia skóry. W przebiegu choroby możemy zaobserwować liczne wyłysienia, nadmierne rogowacenie, rumień, świąd i hiperpigmentację, ale często inwazje te przebiegają bezobjawowo. W przypadku ciężkich inwazji D. repens u psów może pojawić się uogólniona reakcja typu alergicznego jako forma nadwrażliwości na antygeny pasożyta. W rozpoznaniu choroby stosujemy badania mikroskopowe krwi, a pomocne są badania metodą PCR i testy diagnostyczne.