Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Ewa Nicpoń specjalista chorób psów i kotów
z kliniki weterynaryjnej NicpońVet we Wrocławiu.

Nerki są jednym z najważniejszych narządów utrzymania homeostazy w organizmie, czyli stałości środowiska wewnętrznego. Przyjmuje się, że schorzenia nerek stanowią obecnie co piątą konsultację weterynaryjną. Choroby nerek są obecnie uznawane tuż obok nadciśnienia i cukrzycy jako tzw. choroby cywilizacyjne.

Jakie są główne funkcje nerek w organizmach psa i kota?

Główne funkcje nerek możemy podzielić na 3 kategorie. Pierwsza z nich to, utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej oraz gospodarki wodno-elektrolitowej. Nerki otrzymują dobowo około 25% rzutu minutowego serca, proporcje między wielkością narządu, a ilością krwi przepływającą przez nie w jednostce czasu, świadczą o ich fundamentalnym znaczeniu. Filtracja krwi przez kłębuszki nerkowe oraz przechodzenie filtratu przez kanaliki nerkowe jest regulowana zgodnie z aktualnym zapotrzebowaniem organizmu. Organizm składa się w 60% z wody z czego 2/3 znajduje się w przestrzeni wewnątrzkomórkowej, a pozostała część w przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Wpływ takich czynników jak np. pokarmy bogate w sól, wysiłek fizyczny, czy temperatura zewnętrzna mogą wpływać na zaburzenie wielu narządów. Nie dochodzi do tego tak długo jak nerki są w stanie wyrównywać powstałe zmiany. Zmiany takie pojawiają się w miarę postępu ich niewydolności, co z czasem objawia się postępującą kwasicą (hiperkaliemia) czy pojawieniem się obrzęków. Kolejna funkcja nerek to wydalanie produktów przemiany materii. Nadmierne nagromadzenie toksycznych produktów prowadzi nie tylko do złego samopoczucia pacjenta, ale także upośledzenia pracy wielu narządów. Trzecia to funkcja dokrewna nerek. Produkcja erytropetyny, kalcytriolu, układ renina, angiotensyny i aldosteronu.

Czy można monitorować stan wydolności nerek? Dlaczego badania profilaktyczne są tak ważne?

Badania diagnostyczne odgrywają kluczową rolę, zarówno w rozpoznaniu potwierdzeniu jak i monitoringu chorób nerek. Azotemia czyli wzrost niebiałkowych produktów przemiany materii we krwi obwodowej, takich mocznik czy kreatynina jest skutkiem (objawem) degradacji 75% nefronów. Uszkodzenie nefronów jest zwykle nieodwracalne. Najprostszym badaniem jest oznaczenie stężenia kreatyniny w surowicy. Podstawą diagnostyki i niezbędnym badaniem, jest także badanie ogólne moczu wraz białkiem do kreatyniny, często uzupełnianym o elektroforezę białek w moczu oraz pomiar ciśnienia krwi. Kolejnymi badaniami jest diagnostyka ultrasonograficzna, wraz z coraz bardziej powszechnym RI nerek (przepływy nerkowe). Powyższe badania są obecnie uznawane za podstawę diagnostyki oraz monitoringu postępu choroby. Pamiętajmy jednak, że zmiany w nerkach mogą istnieć mimo braku upośledzenia ich czynności i odwrotnie. Choroby nerek mogą spowodować pojawienie się takich objawów jak wzmożone wzmożone pragnienie, jeszcze bez ujawnienia się azotemii. Przyczyny ujawnienia się azotemii we krwi mogą być zarówno przednerkowe, nerkowe jak i zanerkowe. Przykładem jest kamica nerek z niedrożnością moczowodu, gdzie znalezienie przyczyny, czyli odbarczenie narządu doprowadza do natychmiastowego przywrócenia jego prawidłowej funkcji. Obecnie medycyna weterynaryjna dysponuje już możliwością zakładania Bypassu nerki.

Dlaczego współpraca lekarza weterynarii z pacjentem nefrologicznym jest ważna?

Najistotniejszym czynnikiem w prowadzeniu pacjenta nefrologicznego jest identyfikacja czynników przyspieszających postęp choroby oraz ich modyfikacja, takimi czynnikami są: nadciśnienie, białkomocz hiperglikemia czy niewłaściwa dieta. Prawidłowe postępowanie terapeutyczne jest w stanie opóźnić ryzyko rozwoju PCHN. Przebieg choroby jest bardzo niejednorodny i zależy od stopnia jej zaawansowania, wieku pacjenta i szeregu innych czynników. Często jest to początkowo pacjent który ma słabszy apetyt, spadki masy ciała, nieznaczną niedokrwistość, objawy wzmożonego pragnienia, czemu nierzadko nie towarzyszy jeszcze w badaniach krwi azotemia. Postępowanie terapeutyczne jest dostosowywane nie tylko do stopnia zaawansowania choroby nerek, ale także współistniejących chorób. U chorych z zaawansowaną chorobą, decyzje lekarskie są zawsze podejmowane celem utrzymania jak największego komfortu życia. Kiedy należy zwrócić się do specjalisty nefrologa? Na pewno kiedy występują nagły wzrost parametrów nerkowych w badaniu krwi, wysoki białkomocz, nawracająca kamica
moczowa, dziedziczne choroby nerek, oporne na leczenie nadciśnienie tętnicze.