Artykuły

Korzystny wpływ bakterii probiotycznych na układ odpornościowy

dr-n-wet.jpg

Na pytania odpowiada dr n. wet. Magdalena Ostrzeszewicz
Katedra Chorób Małych Zwierząt z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie.


Probiotyki zawierają w swoim składzie żywe bakterie, które wspierają przewód pokarmowy. Wskazaniem do ich podawania mogą być nagłe stany chorobowe jelit, ale również alergie pokarmowe i przewlekłe choroby jak na przykład zespół jelita drażliwego. Warto wspomagać zdrowie czworonoga podając mu w diecie probiotyki.


W jakich przypadkach mogą wystąpić wskazania do suplementacji probiotykami u psów i kotów?

Probiotyki to preparaty zawierające żywe bakterie, będące elementem prawidłowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, określane najczęściej jako pożyteczne lub „dobre” bakterie. Wskazaniem do ich podawania mogą być wszystkie sytuacje, przy których możemy podejrzewać zaburzenia równowagi mikrobioty jelitowej (w skład której wchodzą wszystkie organizmy zasiedlające przewód pokarmowy, w tym bakterie saprofityczne i chorobotwórcze, grzyby, pierwotniaki i wirusy), np. ostre lub przewlekłe zaburzenia pracy przewodu pokarmowego manifestujące się biegunką, wymiotami, wzdęciami czy brakiem apetytu, leczenie antybiotykami, błędy dietetyczne. Przy czym należy pamiętać że zaburzenia równowagi mikrobiomu mogą być zarówno skutkiem jak i przyczyną dysfunkcji przewodu pokarmowego. Jest również wiele badań, które potwierdzają korzystny wpływ probiotyków na stan odporności gospodarza. W związku z tym są polecane do stosowania u zwierząt młodych, dopiero budujących swój układ immunologiczny, jak i u starszych lub osłabionych.

Jaka jest rola probiotyków we wspieraniu układu pokarmowego i odpornościowego czworonoga?

Bakterie probiotyczne mogą wykazywać korzystny wpływ na przewód pokarmowy i odpornościowy w wielu różnych aspektach. Poprzez zajmowanie niszy ekologicznej, konkurencje o składniki pokarmowe oraz receptory błonowe, a także produkcję bakteriocyn (naturalnych antybiotyków). Stanowią naturalną konkurencję dla bakterii chorobotwórczych wspierając w ten sposób kontrolę gospodarza nad ich nadmiernym namnażaniem się. Poprzez wytwarzanie krótko-łańcuchowych kwasów tłuszczowych, stymulują dojrzewanie i różnicowanie komórek nabłonka jelitowego, normalizują pasaż jelitowy, wytwarzają witaminy z grupy B, kwas foliowy oraz witaminę K, mają wpływ na gospodarkę elektrolitową zwiększając wchłanianie magnezu, wapnia, sodu i potasu, metabolizują sole kwasów żółciowych, inaktywują niektóre toksyny i kancerogeny. Natomiast korzystny wpływ bakterii probiotycznych na układ odpornościowy związany jest ze stymulacją dojrzewania komórek układu odpornościowego oraz produkcji przeciwciał IgA, występujących na błonie śluzowej przewodu pokarmowego, a także utrzymywanie równowagi cytokinowej co zapobiega reakcjom zapalnym i powstawaniu alergii pokarmowych.

Czy probiotyki można stosować długofalowo i profilaktycznie? W jakich sytuacjach?

Probiotyki mogą być stosowane zarówno długofalowo jak i profilaktycznie. Stosowanie ich jest bezpieczne, niewskazane są tylko w stanach znacznej lub długotrwałej immunosupresji oraz przy ciężkim uszkodzeniu bariery śluzówkowej w jelitach z przemieszczaniem się bakterii. W innych sytuacjach mogą być stosowane bez obaw. Należy pamiętać, że podawanie probiotyków rzadko może trwale zmienić mikrobiom gospodarza i ich dobroczynne działanie ustaje często po zaprzestaniu ich podawania. Probiotyki podajemy przewlekle zwykle w przewlekłych problemach żołądkowo-jelitowych, np. nietolerancji lub alergii pokarmowej oraz przy nieswoistym zapaleniu jelit i zespole jelita drażliwego. Wskazaniem do ich profilaktycznego podawania jest stosowanie antybiotykoterapii. Stosując probiotyki, pamiętać jednak należy o bolączkach związanych z niewystarczającą stabilnością preparatów probiotycznych, z których wiele w momencie podawania ich pacjentowi, nie zawiera już deklarowanej przez producenta ilości żywych bakterii. Dlatego warto jest na bieżąco śledzić niezależne badania kontrolne tego typu preparatów i wybierać te, które wykazują się wyższą trwałością.