Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Aleksandra Kimicka
z Lubelskiego Centrum Małych Zwierząt

Psy oraz koty wychodzące należy zabezpieczać przeciwko kleszczom przez cały rok, ponieważ obserwuje się całoroczną aktywność tych pajęczaków. Wybór właściwego preparatu powinniśmy powierzyć lekarzowi weterynarii, który w oparciu o indywidualne potrzeby pacjenta dobierze odpowiedni środek przeciwko kleszczom.

Jaki jest mechanizm kontaktu psa lub kota z kleszczem? W jakich sytuacjach jest to możliwe?

Do kontaktu psów i kotów z kleszczami dochodzi podczas pobytu na zewnątrz. Narażone są nie tylko zwierzęta korzystające ze spacerów w lasach lub na łąkach, lecz również te, które spacerują jedynie po osiedlowych alejkach. Kleszcze wyczuwają ofiarę ze znacznej odległości, chociażby poprzez ciepłotę ciała i stężenie dwutlenku węgla. Sam moment wbicia się kleszcza w skórę pozostaje bezbolesny, z uwagi na obecność substancji miejscowo znieczulających w ślinie pajęczaka. W Polsce wyróżniamy klika gatunków kleszczy, niektóre z nich mogą być naprawdę małych rozmiarów, przez co łatwo o przeoczenie ich na skórze pupila, dlatego tak niezwykle istotna jest właściwa profilaktyka przeciwko kleszczom. Te pasożyty mogą wybierać miejsca łatwe do przeoczenia dla opiekuna, jak na przykład błona śluzowa jamy ustnej czy okolica pach. Bardzo często kleszcze są nosicielami poważnych i zagrażających życiu chorób. Do ich przekazania dochodzi podczas żerowania pasożyta na zwierzęciu.

Co zrobić jeśli znajdziemy kleszcza u swojego czworonoga?

Szczególnie w sezonie nasilonej aktywności kleszczy, warto po każdym spacerze dokładnie oglądać pupila, a jeśli znaleziono kleszcza wbitego w skórę należy go niezwłocznie usunąć. Na rynku obecne są narzędzia ułatwiające wyciąganie kleszczy w warunkach domowych, tak zwane „kleszczołapki”, które dostępne są w większości sklepów zoologicznych. Przy samodzielnej próbie wyciągnięcia kleszcza należy się upewnić, że został usunięty w całości. W celu usunięcia kleszcza warto udać się do lekarza weterynarii, który dodatkowo skontroluje stan kliniczny pacjenta oraz pomoże dobrać najlepsze zabezpieczenie przeciwko kleszczom. Bez względu na to, która metoda pozbycia się kleszcza zostaje wybrana, zawsze powinno się zwrócić uwagę na samopoczucie zwierzęcia, ponieważ istnieje ryzyko pojawienia się niepokojących objawów nawet po kilku tygodniach lub miesiącach od ugryzienia. Zdecydowanie nie należy niczym smarować kleszczy, aby same odpadły, ponieważ użycie niektórych tłuszczy lub innych substancji może spowodować wymioty kleszcza, a to może przyśpieszyć przekazanie choroby odkleszczowej. Również nie wolno czekać, aż napity kleszcz sam odpadnie, gdyż zwiększa to szansę na zachorowanie.

Jakie choroby mogą być przenoszone przez kleszcze? Jak się manifestują. Dlaczego mogą być groźne dla zdrowia naszych podopiecznych?

Najczęściej obserwowaną chorobą odkleszczową u psów jest babeszjoza, wywoływana przez pierwotniaki Babesia canis. Diagnostyka choroby polega głównie na badaniu morfologicznym krwi oraz ocenie rozmazu krwi. Objawy pojawiają się stosunkowo w krótkim czasie od ugryzienia, jednak zdarzają się przypadki późniejszego wystąpienia symptomów. Chorobie zazwyczaj towarzyszy wysoka gorączka, apatia, osłabienie, brak apetytu oraz zmiana barwy moczu na ciemny. W trakcie trwania babeszjozy dochodzi do wzmożonego rozpadu krwinek czerwonych, co prowadzi do niedokrwistości, a wtórnie może wystąpić między innymi niewydolność nerek oraz wątroby. Ze względu na czynniki osobnicze babeszjoza może mieć różny przebieg, jednak zawsze wymaga leczenia. Przy ciężkim stanie pacjenta może być wskazana hospitalizacja oraz transfuzja krwi. W przypadku zakażenia Babesia canis natychmiastowo podjęte leczenie zwiększa szansę na przeżycie i wyzdrowienie pupila. W okresie wzmożonych zachorowań na choroby przenoszone przez kleszcze, należy podkreślić jak ważna jest rola psich dawców krwi, ponieważ ich krew może uratować życie chorych na babeszjozę, lecz nie tylko. Inne choroby odkleszczowe to anaplazmoza, borelioza czy erlichioza, które mogą przebiegać w sposób subkliniczny, bądź umiarkowany. Typowe objawy dla tych jednostek chorobowych to głównie apatia, gorączka, kulawizna, bolesność stawów i słaby apetyt. Nieleczone obniżają komfort funkcjonowania zwierzaka, oraz mogą prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń w organizmie. Warto również wspomnieć o chorobie przenoszonej przez komary, jaką jest dirofilarioza. Szczególnie groźny dla psów i kotów jest gatunek Dirofilaria immitis, który umiejscawia się głównie w tętnicach płucnych i innych dużych naczyniach, jak również w sercu. Inwazja nicieni Dirofilaria immitis może wywoływać niewydolność krążeniowo-oddechową, a w konsekwencji stanowić zagrożenie życia zwierzęcia. Dlatego nie należy ignorować objawów takich jak kaszel, duszność, wymioty, osowiałość czy niechęć do aktywności fizycznej. Warto również skonsultować się z lekarzem weterynarii, aby skorzystać z profilaktyki przeciwko dirofilariozie.

Jak często należy zabezpieczać zwierzęta domowe przeciwko kleszczom?

Przez cały rok, gdyż obserwuje się całoroczną aktywność tych pajęczaków. Częstość stosowania profilaktyki przeciwko kleszczom uzależniona jest od czasu działania preparatu stosowanego u danego zwierzaka. Wybranie odpowiedniego preparatu zabezpieczającego przeciwko kleszczom, należy powierzyć lekarzowi weterynarii, który uwzględni stan kliniczny oraz indywidualne potrzeby pacjenta. Należy unikać stosowania profilaktyki przeciwko kleszczom bez porozumienia z lekarzem weterynarii, ponieważ źle dobrany produkt może nie być skuteczny lub nawet zaszkodzić zwierzęciu. Preparaty przeciwko kleszczom obecne na rynku występują w wielu wariantach. W oparciu o potrzeby naszego pupila do dyspozycji mamy produkty typu spot-on, tabletki oraz obroże przeciwko kleszczom. Co więcej, niektóre preparaty jednocześnie zapewniają profilaktykę przeciwko pasożytom wewnętrznym, dzięki czemu jednorazowe podanie kompleksowo obejmuje zagadnienie ochrony przeciwpasożytniczej. Preparaty profilaktyczne chroniące przed inwazją kleszczy różnią się nie tylko czasem działania i formą aplikacji, lecz również składem, spektrum i szybkością działania. To bardzo istotne, aby wybór leku dokonany był przez lekarza weterynarii w oparciu o najlepszą wiedzę oraz doświadczenie. Jedynie lecznice weterynaryjne oferują pełny zakres dostępnych środków. Należy zawsze stosować preparat zgodnie z jego przeznaczeniem, jeśli chodzi o gatunek pacjenta i jego wagę. Niektóre substancje stosowane u psów są silnie toksyczne dla kotów i prowadzą do ciężkich zatruć, dlatego należy restrykcyjnie przestrzegać informacji odnośnie przeznaczenia i zastosowania produktu. Bez względu jaki rodzaj ochrony przeciwko kleszczom zapewnimy naszemu ukochanemu czworonogowi, zawsze warto pamiętać, iż lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego nie warto zwlekać z zastosowaniem ochrony przeciwko kleszczom.