Artykuły

Na pytania odpowiada dr n. wet. Katarzyna Mróz,
z gabinetu weterynaryjnego PRAK-VET w Oleśnicy.

Schorzeniem wątroby u zwierząt określa się cały szereg różnych zaburzeń, które doprowadzają do uszkodzenia funkcji tego narządu. Mogą one mieć wiele przyczyn. Choroby wątroby mogą być spowodowane m.in. przez wirusy, bakterie, pasożyty, leki oraz substancje chemiczne działające toksycznie, które prowadzą do ostrych stanów zapalnych tego ważnego narządu. Wątroba odpowiada za homeostazę całego organizmu, odgrywa kluczową rolę w procesach trawienia, usuwaniu i neutralizacji szkodliwych metabolitów, tworzeniu składników krwi, a także pomaga w magazynowaniu witamin i składników mineralnych.

Jak karmić czworonogi z chorobami wątroby?

Choroby wątroby to trudny temat diagnostyczno-terapeutyczny dla lekarzy weterynarii. W zaburzeniach wątroby objawy kliniczne nie zawsze są specyficzne. Niepokojące mogą być zaburzenia apetytu, pojawienie się wymiotów lub/i biegunki, czasem bolesność brzucha. Do tego mogą dołączyć zwiększone ilości wypijanej wody i wielomocz, ospałość, ograniczenie aktywności. Objawy, które mocno wskazują na problem dotyczący wątroby, pojawiają się dopiero, gdy jest już bardzo zaawansowany, kiedy dochodzi do powiększenia obrysu brzucha, wynikającego z powiększenia wątroby lub gromadzenia się płynu w jamie brzusznej, kiedy nasz zwierzak zaczyna mieć zażółcone błony śluzowe i błony skórne. Dlatego tak ważne są badania, które zlecają lekarze dla pupila. Służą one temu, aby móc zlecić właściwą terapię oraz dietę.

O czym świadczą podwyższone enzymy wątrobowe?

ALAT jest nazywany “enzymem przeciekowym”, ponieważ jego ilość zwiększa się przy uszkodzeniu błony komórkowej. Wzrost ALAT odzwierciedla ilość uszkodzonych komórek wątroby, ale nie określa przyczyny. Częściej jest traktowany jako parametr uszkodzenia dróg żółciowych. Natomiast AspAT wzrasta w znacznym uszkodzeniu komórek wątroby, dopiero w poważnych hepatopatiach. Aktywność enzymów wątrobowych to podstawowy zestaw parametrów oznaczanych w badaniu krwi. Zakres wartości dla tych parametrów ma znaczenie. W zależności od ich poziomu można ocenić, czy zaburzenia wątrobowe należy traktować jako ostre i bardzo poważne czy jako łagodne, albo jako przewlekłe, gdy wyniki są podobne przez długi czas. Oczywiście, żeby zrozumieć całokształt zaburzeń pracy wątroby – w badaniu krwi lekarze zwracają też uwagę na: stężenie białka całkowitego, albumin, bilirubiny, czy innych parametrów, jak GLDH, LDH, trójglicerydy czy cholesterol.

Co oznacza termin „dieta wątrobowa” i czy ona musi być od razu stosowana?

Problem dopasowania diety do chorób wątroby mógłby być prosty do rozwiązania, gdyby te choroby dało się zapakować do „jednego worka”. Dieta powinna być smakowita, atrakcyjna dla chorującego zwierzęcia. Warto pamiętać o podzieleniu porcji dziennej na nawet 4-5 lub 6 małych posiłków. W sytuacji ostrej niewydolności wątroby, na przykład wskutek toksycznego uszkodzenia, ważniejsze jest zachowanie bilansu energetycznego i utrzymanie stabilnego spożywania karmy, co klinicznie często jest trudne z uwagi na to, że takie zwierzęta nie mają apetytu, mogą wymiotować lub mieć nudności. Krótko mówiąc, zwierzę nie może głodować, gdyż będzie to pogarszać jego rokowanie.

Jak dopasować dietę do chorób wątroby?

Dieta „wątrobowa” musi być dostosowana do problemu - będzie inna dla pacjentów po zatruciu, a zupełnie inna w przypadkach encefalopatii wątrobowej, gdzie wymagane jest restrykcyjne obniżenie podaży białka z wysoko przyswajalnych źródeł. Podobnie należy uwzględnić poziom tłuszczu w diecie wątrobowej, bo wbrew wszystkiemu w wielu przypadkach, może być on wyższy niż w zwykłej karmie i stanowić doskonałe źródło energii. Wyjątkiem są sytuacje, gdy równocześnie występuje biegunka tłuszczowa lub problem z trzustką, bo wtedy dieta nazywana ”wątrobową” raczej nie pomoże, a nawet może zaszkodzić. Dlatego dobór niskotłuszczowej i lekkostrawnej diety PPVD EN Gastrointestinal lub wysokoenergetycznej z ograniczonym poziomem białka PPVD HP Hepatic, lub decyzja aby zostawić zwierzaka na dobrej jakości karmie typu PPVD HA Hypoallergenic opartej o białko hydrolizowanym i niskotłuszczowej, a nawet zbilansowanie dla konkretnego problemu diety domowej w oparciu o gotowane produkty z dodatkiem suplementów, wymaga wiedzy i kontroli lekarza, najlepiej posiadającego specjalistyczną wiedzę z zakresu dietetyki.