Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Michał Plasota,
specjalista chorób psów i kotów, lecznica Warszawa Falenica

Problemy z wątrobą mogą dotyczyć psów i kotów w każdym wieku. Oczywiście więcej przypadków dotyczy zwierząt starszych. Choroby tego ważnego narządu mogą być spowodowane wieloma czynnikami, takimi jak zażywane leki, dieta, czy przebyte infekcje.

Jakie funkcje pełni wątroba w organizmie psa i kota?

Wątroba jest jednym z najważniejszych narządów organizmu. Z punktu widzenia anatomii topograficznej jest częścią układu pokarmowego, ale z racji na liczne funkcje jakie pełni fizjologicznie, należy do całego organizmu. Wątroba odgrywa główną rolę w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczów, produkcji kwasów żółciowych, detoksykacji metabolitów i ksenobiotyków. Pełni rolę magazynu dla witamin i glikogenu. Z tego powodu zaburzenia jej funkcji mają poważne konsekwencje dla zdrowia całego organizmu. Podstawowymi, najmniejszymi elementem strukturalnymi miąższu wątroby są hepatocyty.

Jakie schorzenia wątroby mogą występować u czworonoga? Jak można je diagnozować?

U psów w codziennej praktyce najczęściej mamy do czynienia z ostrymi i przewlekłymi zapaleniami wątroby, zmianami zwyrodnieniowymi, nierzadko nowotworami. U kotów częściej występuje stłuszczenie wątroby – idiopatycznie lub wtórnie, a także zapalenie wątroby i dróg żółciowych. Wątroba posiada dużą rezerwę czynnościową i zdolność do regeneracji. To powoduje, że dopiero rozległe, poważne uszkodzenia wywołują wystąpienie objawów. W codziennej pracy jednym ze wskaźników zaburzeń funkcji wątroby jest zmieniona aktywność tzw. enzymów wątrobowych. Należą do nich aminotransferaza alaninowa (ALT), aminotransferaza asparaginowa (AST), gamma-glutamylotransferaza (GGT) i fosfataza alkaliczna (ALP). Ważne jest oznaczenie poziomu bilirubiny, kwasów żółciowych, amoniaku, cholesterolu, albumin i glukozy oraz wykonanie koagulogramu. Pełna diagnostyka chorób wątroby obejmuje rozszerzone badanie krwi z morfologią, USG, RTG. W niektórych przypadkach konieczne jest także wykonanie biopsji cienkoigłowej, badania histopatologicznego czy scyntygrafii. Wskazówką ze strony opiekunów zwierząt w diagnostyce jest pełny i dokładny wywiad obejmujący informację o przyjmowaniu przez zwierzę leków potencjalnie hepatotoksycznych.

W jakim wieku i z jakiego powodu mogą się pojawić problemy z wątrobą, związane z uszkodzeniem hepatocytów? Czy i w jakich przypadkach możliwa jest profilaktyka?

Przyczynami chorób wątroby mogą być czynniki zakaźne, zatrucia, leki, choroby metaboliczne, niskiej jakości karma czy wady naczyniowe. Zakaźnymi przyczynami są adenowirus wywołujący zakaźne zapalenie wątroby psów (choroba Rubartha) i bakterie z rodzaju Leptospira, odpowiedzialne za leptospirozę. W obu przypadkach już na wczesnym etapie życia możemy zabezpieczyć naszych podopiecznych za pomocą rutynowych i dodatkowych szczepień. Podobnie pamiętając o zabezpieczaniu psów przeciw kleszczom, eliminujemy ryzyko powszechnie występującej babeszjozy, która często może przebiegać z powikłaniami ze strony wątroby. W przypadku chorób wątroby obserwuje się liczne predyspozycje rasowe. Większą zapadalność na choroby obserwuje się u dobermanów, cocker spanieli, bedlington terierów czy west highland white terrierów. Zespolenie wrotno-oboczne może ujawnić się już wieku od pół roku do 2 lat. Predysponowane są na przykład sznaucery, wilczarze irlandzkie, bobtaile czy psy małych ras jak popularne yorkshire teriery.

Czy wątroba może się regenerować? Dlaczego sylibina, cynk i witamina E mają działanie antyhepatotoksyczne i hepatoprotekcyjne?

Tak jak wcześniej wspomniałem, wątroba posiada dużą zdolność do regeneracji. Na rynku weterynaryjnym mamy do dyspozycji duży wybór preparatów do osłony i regeneracji wątroby. Witamina E jest silnym antyoksydantem. Chroni błony komórkowe hepatocytów i ich DNA przed uszkodzeniami. Podobne właściwości przeciwutleniające wykazuje witamina C, sylimaryna i S- adenozylometionina. Zwiększają one efektywność procesów detoksykacji zachodzących w hepatocytach. Z kolei cynk wchodzi w skład enzymów wątrobowych biorących udział w metabolizmie ksenobiotyków, wykazuje właściwości ochronne w stosunku do hepatocytów. Sylibina wykazuje właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwdziałające włóknieniu. Fosfolipidy są głównym składnikiem błony komórkowej. Sylibina w kompleksie z fosfolipidami jest lepiej przyswajalna dla organizmu.