Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Agnieszka Rakowiecka
z gabinetu weterynaryjnego Veticana w Milanówku.

Nerki pełnią wiele niezwykle istotnych funkcji w organizmach psów i kotów – od filtracji i detoksykacji krwi, przez regulację wodno-elektrolitową i hormonalną, po utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Zaburzenia funkcji nerek, szczególnie u starszych psów i kotów, są częstym problemem klinicznym.

Jakie funkcje pełnią nerki psa i kota?

Nerki są częścią układu moczowego i spełniają funkcję filtra organizmu. Dokładnie tak samo jak u ludzi, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy organizmu zarówno u psów, jak i kotów. To nie tylko narządy odpowiedzialne za produkcję moczu, ale też regulujące skład chemiczny krwi, ciśnienie, a nawet funkcje hormonalne. Najważniejszą funkcją nerek jest filtracja krwi.

Czy jest możliwa profilaktyka? Jakie badania powinno się wykonywać i jak często, aby dać szansę na wykrycie choroby nerek u naszych pupili?

Profilaktykę nerek warto rozpocząć już u młodych zwierząt tj. od 1. roku życia. Zaleca się badanie ogólne krwi (ze względu na nerki, głównie kreatynina, mocznik i jonogram) oraz badanie moczu. U ras predysponowanych zalecam badanie USG, krwi i moczu przed ukończeniem pierwszego roku życia. Kluczowym znaczeniem dla profilaktyki prawidłowej funkcji nerek jest unikanie odwodnienia. Dlatego tak ważne jest zapewnienie zwierzęciu stałego dostępu do świeżej wody. W przypadku gdy obserwujemy, że zwierzę spożywa nieznaczne ilości wody lub ma skłonności do odwadniania się (zwłaszcza w przypadku zwierząt starszych) warto rozważyć stosowanie karm mokrych w celu zapewnienia odpowiedniego nawodnienia organizmu. Niezwykle ważnym elementem profilaktyki jest również dieta o niskiej zawartości fosforu i sodu. Według najnowszych badań nie ma zależności między zawartością białka pochodzenia zwierzęcego w karmie, a występowaniem niewydolności nerek. Profilaktyka powinna obejmować również działania skierowane na utrzymanie odpowiedniej masy ciała, ponieważ konsekwencją nadwagi może być nadciśnienie, cukrzyca i niewydolność serca. Te choroby zwiększają ryzyko problemów z nerkami. Olbrzymie znaczenie mają również szczepienia np.: leptospiroza psów oraz profilaktyka przeciwko kleszczom, które przenoszą choroby takie jak babeszjoza i anaplazmoza. Choroby te w swoim przebiegu mogą prowadzić do uszkodzenia nerek. Warto również pamiętać o tym, że wiele leków z domowej apteczki jest nefrotoksyczna i pod żadnym pozorem nie można ich stosować u psów i kotów bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem weterynarii.

Na czym polega postępowanie terapeutyczne?

O przewlekłej chorobie nerek mówimy, gdy stan chorobowy trwa minimum 3 miesiące. W momencie rozpoznania wdrażamy intensywne leczenie, które w głównej mierze polega na nawadnianiu oraz uregulowaniu gospodarki elektrolitowej. Kroplówki stosujemy dożylnie lub podskórnie. W międzyczasie monitorujemy pacjenta wykonując badania kontrolne. Stosujemy leki wspomagające, które mają za zadanie wiązanie fosforu, oraz pomagać w eliminacji toksyn mocznicowych z organizmu. Jednym z najważniejszych elementów leczenia przewlekłej choroby nerek jest dieta. Dieta terapeutyczna dla psów i kotów z PChN jest zaprojektowana w celu zmniejszenia obciążenia nerek, ograniczenia procesu zapalnego, a także kontrolowania poziomów elektrolitów i toksyn we krwi. Dieta niskobiałkowa, zmniejsza ilość azotu mocznika w organizmie, co jest korzystne dla nerek, które w zaawansowanej PChN mają trudności z usuwaniem nadmiaru białek. Nadmiar fosforu w diecie przyczynia się do pogorszenia funkcji nerek i rozwoju wtórnej nadczynności przytarczyc. Ograniczenie fosforu w diecie pomaga opóźnić ten proces. Zwiększenie zawartości tłuszczów w diecie (w szczególności kwasów tłuszczowych omega-3) może pomóc w zarządzaniu stanem zapalnym oraz poprawić stan skóry i sierści. Ważne jest wzbogacenie o witaminy (A, D, E, K), ich niedobory mogą występować w wyniku uszkodzenia nerek i zmniejszonej aktywności enzymów. Uzupełnienie witamin w diecie wspiera organizm w walce z chorobą. Specjalistyczne karmy przeznaczone dla zwierząt z chorobami nerek, powinny być stosowane przez całe życie zwierzęcia w celu kontroli choroby.

Dlaczego tak ważne jest monitorowanie przewlekłej choroby nerek?

Zwierzęta z przewlekłą chorobą nerek powinny być regularnie monitorowane przez lekarza weterynarii. Podstawowe badania obejmują: Badania krwi (w tym kreatynina, mocznik, SDMA), badania moczu (ciężar właściwy, białkomocz), USG nerek w celu oceny struktury i wykrycia powikłań. Ważna jest również regularna kontrola ciśnienia krwi. W przypadku kotów, ważnym elementem działania holistycznego jest również działanie mające na celu redukcję stresu.