Artykuły

NASZ EKSPERT
Na pytania odpowiada 
dr n. wet. Urszula Bartoszuk-Bruzzone, przyjmuje 
w klinice weterynaryjnejw Warszawie i Berlinie.

Choroby mięśnia sercowego mogą pojawić się u każdego zwierzęcia niezależnie od jego gatunku, płci, rasy czy wieku. Leczenie zazwyczaj jest dożywotnie 
i powinno być odpowiednio dopasowane do aktualnego stanu zaawansowania choroby.

Co sugeruje, że zwierzę może mieć problemy 
z sercem?
Pierwsze symptomy chorób serca są z reguły mało charakterystyczne. Pies częściej leży i śpi, jest mniej aktywny, niezbyt chętnie bawi się 
z innymi zwierzętami. Czasem można także zauważyć zmienny apetyt, powolne chudnięcie. U starszych psów jest to często mylone z objawami starości i rzadko (niestety!) stanowi powód do wizyty u lekarza weterynarii. Jeśli choroba jest bardziej zaawansowana, pojawia się najważniejszy i najczęstszy objaw chorób serca, czyli kaszel. Kaszel początkowo może być sporadyczny, ale wraz z rozwojem schorzenia każdy wysiłek kończy się uporczywym, męczącym kaszlem, dyszeniem oraz gwałtownym łapaniem powietrza. Zdarza się także, że w trakcie wysiłku pies nagle upada i traci przytomność. Innym symptomem wskazującym na to, że choroba jest poważna lub bardzo zaawansowana może być powiększenie zarysu brzucha, które wynika z wodobrzusza, 
a także niekiedy obrzęki kończyn.
W przypadku kotów problem rozpoznawania objawów choroby przez właściciela jest dużo bardziej skomplikowany. Koty bowiem w znamienitej większości przypadków nie wykazują żadnych objawów, które mogłyby niepokoić właściciela. U niektórych osobników możemy wprawdzie obserwować szybsze męczenie się po zabawie, przyspieszony oddech, dyszenie z otwartym pyszczkiem, ale nie jest to jednak częsty objaw. Wiele kotów „ukrywa” objawy choroby aż do ostatniego momentu. Dlatego w przypadku tego gatunku tym bardziej ważna jest regularna echokardiograficzna kontrola weterynaryjna.

Jak leczyć czworonoga, który ma problemy kardiologiczne?
Leczenie kardiologiczne jest różne w zależności od rodzaju choroby i jej stopnia nasilenia. Musimy jasno powiedzieć, że jedynie w nielicznych przypadkach chorób możliwe jest operacyjne leczenie, a nawet całkowite wyleczenie pacjenta. Zdecydowana większość chorób serca u zwierząt może być jedynie „leczona” objawowo, to znaczy – nie możemy wyeliminować choroby, a możemy jedynie łagodzić jej objawy i wspomagać pracę układu krążenia środkami farmakologicznymi. Biorąc pod uwagę, że jest to leczenie, które nie powoduje wyleczenia, a jedynie działa objawowo nie należy „leczyć” zwierząt, u których np. choroba zaczęła się rozwijać, ale nie spowodowała jeszcze niewydolności krążenia. Każdy lek ma bowiem swoje działanie uboczne, dlatego powinniśmy podawać go tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Tak więc jeśli u zwierzęcia np. lekarz stwierdzi osłuchowo szmer nad sercem nie oznacza to, że natychmiast musi być wdrożone leczenie farmakologiczne. Takie zwierzę musi zostać zbadane kardiologicznie i na podstawie wyniku badania lekarz decyduje, bądź nie, o rozpoczęciu leczenia, a także zakresie tego leczenia. Długość życia naszego pupila z chorobą serca, a także komfort jego życia w dużej mierze zależy od wdrożenia odpowiedniego schematu leczenia, dostosowanego w każdym przypadku do stopnia rozwoju choroby i nasilenia zmian w sercu. Dlatego też niezmiernie ważne są regularne kontrole 
u lekarza, obejmujące w zaawansowanych przypadkach choroby nie tylko badanie kardiologiczne, ale także np. badania krwi mające na celu sprawdzanie czy występują niekorzystne, uboczne skutki działania leków w wątrobie czy w nerkach.

Czy dieta i styl życia zwierzęcia z problemami serca powinny być inne niż dla zdrowego osobnika?
Styl życia zwierzęcia powinien być dopasowany zawsze do jego stanu zdrowia. W przypadku zwierząt, u których choroba ma niewielki stopień nasilenia i nie obciąża nadmiernie organizmu wprowadzenie nadmiernych restrykcji nie jest konieczne. Zabronienie szczenięciu zabaw i zamknięcie go „w złotej klatce” sprawi, że będzie ono nieszczęśliwe. Należy bowiem pamiętać, że pod wieloma względami zwierzęta są jak dzieci – nawet jeśli nie czują się całkiem dobrze, w momencie podekscytowania zabawą trudno im zachować rozsądne granice zachowania. To należy do zadań opiekuna – po ustaleniu sposobu postępowania z lekarzem, powinien on kontrolować zwierzę i określać zakres wysiłku. Zawsze, w przypadku każdego chorego zwierzęcia, należy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce, przegrzania, zmuszania zwierzęcia do wysiłku itd. Należy też pamiętać, że w każdej sytuacji zwierzę powinno mieć dostęp do wody i możliwość schowania się do cienia.

Jakich składników w diecie lub suplementacji należy dostarczać zwierzęciu?
Trzeba pamiętać o kilku ważnych elementach. Dieta zwierząt chorych powinna być niskosodowa, czyli nie powinna zawierać soli. Sód ma wpływ na zatrzymywanie płynów w organizmie, co jest niekorzystne dla osobników z chorym układem krążenia. Należy też bardzo uważać, by chore zwierzęta utrzymywały prawidłową masę ciała, bo nadwaga dodatkowo obciąża serce. 
U zwierząt, u których choroba serca jest bardzo zaawansowana możemy niejednokrotnie zaobserwować chudnięcie, mimo dobrego apetytu 
i przyjmowania dużych ilości pokarmu. Wynika to z faktu, że organizm z nieodpowiednio działającym układem krążenia nie jest w stanie wykorzystać składników pokarmowych i wyprodukować odpowiedniej ilości energii niezbędnej do życia każdej komórce organizmu. U takich zwierząt należy zwracać szczególną uwagę na to, aby pokarm był odpowiednio wysokoenergetyczny 
i wysokobiałkowy. Niekiedy u takich zwierząt wskazane jest podawanie odpowiednich suplementów dietetycznych.