Artykuły

Obecnie identyfikuje się ponad 810 gatunków kleszczy, z czego ponad 100 przenosi rozmaite choroby. W Polsce spotykamy 
21 gatunków tych pasożytów.

Czym są kleszcze?
Kleszcze to nieco ociężałe stawonogi należące do roztoczy, o spłaszczonym ciele, wielkości kilku milimetrów, których samice po nassaniu się krwi mogą osiągnąć wielkość ponad 1 cm. Ich głównym organem orientacji w przestrzeni są odnóża. Dzięki nim wykrywają one i lokalizują swego żywiciela, odbierają bodźce mechaniczne (drgania powietrza), chemiczne (zapach kwasu mlekowego), analizują temperaturę i wilgotność. Kleszcze mogą pasożytować na dziesiątkach gatunków zwierząt. Żywiciel zwykle nie zdaje sobie sprawy 
z obecności kleszcza na skórze, ze względu na zawartą w jego ślinie substancję znieczulającą. Kleszcze samym ukąszeniem i piciem krwi nie robią dużej krzywdy, ale wraz ze śliną wprowadzają do organizmu człowieka i zwierząt groźne dla zdrowia i życia patogeny.

Czy to oznacza, że nie powinniśmy wchodzić do lasu?
Należy w miarę możliwości posiadać ubranie ochronne, a po powrocie z lasu trzeba bardzo dokładnie obejrzeć swoje ciało. W czasie upałów kleszcze rzadziej atakują ludzi i zwierzęta, schodząc na ziemię w poszukiwaniu wilgoci. Do potencjalnego żywiciela przyciąga kleszcza kolor biały (odwrotnie niż zielony i ciemne kolory). Przy stwierdzeniu ataku kleszczy, a szczególnie złym samopoczuciu i zaobserwowaniu np. wędrującego rumienia czy objawów grypowych, należy natychmiast udać się do lekarza.

Gdzie i kiedy możemy spotkać te pajęczaki?
Najpowszechniejszy Ixodes ricinus występuje na terenie całej Polski, najczęściej w lasach liściastych i mieszanych, w miejscach o wysokiej wilgotności względnej. Jest bardzo wrażliwy na wysychanie, mało ruchliwy, skupia się wzdłuż leśnych ścieżek 
i szlaków dzikich zwierząt. Unika odsłoniętych, pozbawionych drzew i krzewów przestrzeni. 
W Polsce obserwowano jego aktywność nawet 
w okresie zimowym (styczeń-luty), szczególnie podczas słonecznych dni, gdy temperatura powietrza wahała się w granicach 7-12°C.

Jakie choroby przenoszą kleszcze i czym się one objawiają?
U psów, tak jak i u ludzi, stwierdza się boreliozę. 
U chorych psów obserwowano: gorączkę, brak apetytu, osowiałość i kulawizny, bolesność i powiększenie węzłów chłonnych. Wystąpienie kulawizn poprzedzone może być złym samopoczuciem (trwającym od kilku dni do kilku miesięcy), a okres występowania kulawizn może trwać kilka dni 
i samoistnie ustępować, by nawracać po kilku tygodniach. W przebiegu boreliozy obserwujemy też kłębuszkowe zapalenie nerek, wątroby, opon mózgowych, mózgu i rdzenia, a także padaczkę, agresję, niedowłady czy jednostronne porażenie nerwu twarzowego. Z kolei odkleszczowe zapalenie mózgu u psów rozpoczyna się gorączką, osłabieniem i apatią, po czym szybko pojawiają się objawy zapalenia opon mózgowych i mózgu. Choroba najczęściej kończy się śmiercią, ale znane są przypadki wyzdrowienia. Jednostką chorobową opisywaną najczęściej jest babeszjoza psów. Objawy choroby pojawiają się nagle i ma ona przebieg ostry lub nadostry, dlatego w krótkim czasie, przy braku odpowiedniego rozpoznania 
i leczenia, dochodzi do pogorszenia się stanu zdrowia, a nawet śmierci. Okres inkubacji choroby wynosi zwykle około 7 dni, lecz może trwać od kilku dni do kilkunastu. Rokowanie przy rozpoczęciu leczenia na początku choroby jest dobre, 
a samo leczenie musi być przyczynowe i objawowe.

W jaki sposób zabezpieczać naszego pupila przed kleszczami?
Ze względu na szeroką gamę środków zapobiegających (oczywiście na pewien czas) atakowi kleszczy oraz szczepionek zabezpieczających (w różnym stopniu) przed niektórymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze, decyzję o zastosowaniu preparatu „na już” oraz zastosowaniu pewnej całościowej strategii w tej materii należy pozostawić w ręku lekarza weterynarii. W ten sposób będziemy mieli pewność, że zastosowano działania adekwatne do aktualnego stanu wiedzy na ten temat, a wiedza ta przynosi nam ciągle nowe fakty i spostrzeżenia w tym niezbyt łatwym i obszernym temacie.