Artykuły

Na pytania odpowiada
dr n. wet. Andrzej Połozowski
z Katedry Chorób
Wewnętrznych z Kliniką Koni
Psów i Kotów Uniwersytetu
Przyrodniczego we Wrocławiu

Choroby odkleszczowe są zagrożeniem dla zdrowia i życia naszych czworonogów, dlatego skuteczna obserwacja i prawidłowa diagnostyka psa w przypadku zakażenia decyduje o możliwości wyleczenia.

Na jakie choroby odkleszczowe są narażone psy w Polsce?
Najczęściej obserwowana jest babeszjoza przenoszona przez kleszcza łąkowego (Dermacentor reticulatus). W ostatnich kilku latach znacznie poszerzył się zasięg występowania tej choroby w naszym kraju. Swobodne przemieszczanie się w UE ludzi z towarzyszącymi im zwierzętami spowodowało przeniesienie kleszcza łąkowego z Niemiec i Czech na tereny Zachodniej Polski. Z chorób zakaźnych najczęściej stwierdza się u psów anaplazmozę i boreliozę, które przenosi kleszcz pospolity (Ixodes ricinus). Przeprowadzone w 2011 roku przy pomocy testu SNAP 4Dx Plus (IDEXX) badania 3225 próbek krwi pobranej od psów z terenu całej Polski wykazały, że w województwach: śląskim, małopolskim i łódzkim 21-25% zwierząt jest zakażonych anaplazmozą a 6-12% boreliozą w śląskim, kujawsko-pomorskim, opolskim i łódzkim.

W jaki sposób dochodzi do zarażenia?
Kleszcze zakażają i zarażają psy w trakcie okresowego żerowania na nich. Jednak nie od razu po wkłuciu się kleszcza w skórę zwierzęcia dochodzi do przedostawania się patogenów do jego organizmu. Zarażenie babeszjozą i zakażenie boreliozą następuje po 48 godzinach, a anaplazmozą po 24 godzinach od momentu wkłucia się kleszcza. To oznacza, że jeżeli umiejętnie usunie się mechanicznie kleszcza przed upływem 24 godzin od momentu jego wkłucia, to skutecznie zapobiegnie się przedostaniu patogenów do organizmu.  

Jakie są objawy boreliozy i anaplazmozy?
W przypadku boreliozy okres od momentu zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów może wahać się od 2 tygodni do 6 miesięcy. Choroba rozpoczyna się mało specyficznymi objawami: utratą apetytu, apatią oraz gorączką (do 41°C). Potem może wystąpić kulawizna wędrująca, obrzęk stawów oraz powiększenie węzłów chłonnych. Nieleczona borelioza u psa może doprowadzić do zapalenia wielostawowego, uszkodzenia nerek, a nawet do zapalenia opon mózgowych. Pierwsze objawy anaplazmozy mogą się pojawić już po 1-2 tygodniach po zakażeniu przez kleszcze. Są one mało specyficzne. Pies traci apetyt, jest osowiały, apatyczny. Często stwierdza się u niego podniesienie ciepłoty ciała do 39°C. Zdarzają się bóle stawów i mięśni oraz kulawizny. Zwierzę niechętnie się porusza. Badania laboratoryjne krwi zakażonych psów często wykazują trombocytopenię, czyli obniżony poziom płytek krwi.  

W jaki sposób można leczyć te choroby?
W leczeniu anaplazmozy i boreliozy stosuje się antybiotyki z grupy tetracyklin, w zalecanych dawkach przez okres nie krótszy niż 4 tygodnie. Rokowanie w obydwu przypadkach zależy od długości trwania infekcji oraz od stanu odporności zwierzęcia. Im wcześniej obie choroby są zdiagnozowane oraz wystarczająco sprawny jest układ odpornościowy psa, tym efektywniejsza jest terapia.

Czy w Polsce mamy łatwy dostęp do diagnostyki anaplazmozy i boreliozy? W jaki sposób diagnozuje się boreliozę a jak anaplazmozę?
Od ponad trzech lat w Polsce nie mamy problemów ze zdiagnozowaniem obydwu chorób u psów. Wprowadzenie do praktyki lekarsko-weterynaryjnej w Polsce szybkiego testu immunologicznego SNAP 4Dx Plus rozwiązało te problemy i umożliwiło każdemu lekarzowi wykrycie obydwu tych chorób bezpośrednio w swojej praktyce. Nie ma znaczenia, czy jest to klinika, czy niewielki gabinet weterynaryjny. Dodam, że test SNAP 4Dx Plus  służy, oprócz tego, do wykrywania we krwi psów przeciwciał przeciwko Ehrlichia canis oraz antygenu nicienia sercowo-płucnego Dirofilaria immitis. Erlichiozę przenosi kleszcz psi (Rhipicephalus sanguineus), a dirofilariozę – komary. Erlichioza u psów stwierdzana jest bardzo rzadko, ponieważ kleszcz psi jest niezwykle rzadko obserwowany w naszym kraju. Czas diagnozowania u psów anaplazmozy, boreliozy czy erlichiozy nie może być krótszy niż 14 dni. Tyle mniej więcej czasu potrzebuje organizm zwierzęcia na wytworzenie przeciwciał przeciwko wykrywanym drobnoustrojom.

Jak powinna przebiegać profilaktyka zapobiegająca chorobom odkleszczowym?  
Profilaktyka powinna przede wszystkim polegać na zabezpieczaniu psów przed inwazją kleszczy przy pomocy skutecznych specyfików. Właściwy dobór preparatu powinien być zawsze konsultowany z lekarzem weterynarii. Tylko niektóre, dostępne w sprzedaży środki, cechują się wysoką skutecznością przeciwko kleszczom. Zresztą nawet najlepszy preparat może okazać się nieskuteczny, gdy stosowany jest nieregularnie lub niewłaściwie. Oprócz tego u psów, które są szczególnie narażone na inwazje kleszczy, warto okresowo (raz na kwartał lub raz na pół roku) badać krew w kierunku anaplazmozy i boreliozy mając na względzie fakt nietypowego, skąpo objawowego przebiegu tych infekcji. Wczesne wykrycie tych chorób gwarantuje pełne wyzdrowienie zwierząt. Oczywiście należy pamiętać, że anaplazmoza i borelioza są chorobami odzwierzęcymi (zoonozami). Zakażone psy mogą stać się rezerwuarem drobnoustrojów, które kleszcze obecne nawet w przydomowych ogrodach mogą przenieść na ludzi. Dbając więc w tym zakresie o zdrowie swoich psów, dbamy jednocześnie o swoje zdrowie.

Artykuł sponsorowany