Artykuły

NASZ EKSPERT
Na pytania odpowiada
dr hab. n. wet. Roman Aleksiewicz
prezes Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt
przyjmuje w Klinicznym Centrum Leczenia Zwierząt w Siemianowicach Śląskich

Współczesne badania wykazują, iż schorzenia narządu ruchu dotyczą coraz większej liczby ras psów i nie można jednoznacznie stwierdzić, iż istnieją rasy wolne od dysplazji.

Czy wszystkie psy są narażone na problemy 
z układem kostno-stawowym?
Schorzenia układu kostno-stawowego dotykają zazwyczaj psy ras szybko rosnących, dużych i olbrzymich. Ale objawy choroby notowane są również 
u ras małych, tj. pekińczyków, mopsów oraz pinczerów karłowatych. Przy odpowiedniej wiedzy lekarza schorzenia te są łatwe do zdiagnozowania. Współczesna medycyna weterynaryjna dysponuje odpowiednią gamą technik diagnostycznych oraz metod leczenia. Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia schorzenia należą: rasa psa (psy duże), nadmierne żywienie, stosowanie pokarmów wysokoenergetycznych, nadmiar wapnia 
w pożywieniu lub suplementach. Czynnik genetyczny stanowiący poważny procent w etiologii schorzenia sprawia, że kojarzenia krewniacze stosowane przez hodowców dla wzmocnienia porządanych przez nich cech, wywołują ekspresję fenotypową schorzeń kostno-stawowych. W warunkach niesterowalnego rozrodu zjawisko to jest tłumione przez dobór naturalny oraz selekcję środowiskową. Nadmierna chęć poprawiania materiału genetycznego daje co prawda zwierzęta 
o pięknym pokroju, lecz z utrwalonym problemem ze strony układu ruchu, co w konsekwencji dyskwalifikuje je jako zwierzęta użytkowe.

Jakie choroby narządu ruchu wrodzone lub nabyte występują najczęściej u psów?
Do najczęściej notowanych schorzeń tego układu należy zaliczyć dysplazje stawu biodrowego, dysplazje stawu łokciowego oraz martwicę chrzęstno-kostną. Są to schorzenia wieloczynnikowe, uwarunkowane przez geny, czynniki środowiskowe oraz żywienie.

Kiedy dochodzi do rozwoju tych chorób? Czy można im zapobiec?
Na szybkość rozwoju schorzenia i stopień jego zawansowania wpływają czynniki środowiskowe. Badania wykazały zależność pomiędzy poziomem energii w pokarmie a stopniem zawansowania dysplazji biodrowej psów. Nadmiar składników pokarmowych, szczególnie tłuszczy i węglowodanów, powoduje gwałtowny wzrost oraz szybkie przyrosty masy ciała. Staje się to dużym obciążeniem dla luźnego stawu biodrowego i naraża go na liczne urazy z powodu genetycznej niestabilności. Należy więc dbać, by pies w tym okresie pozostawał szczupły. Zapotrzebowanie energetyczne szczeniąt jest znacznie wyższe niż psów dorosłych. W lecznicach weterynaryjnych oraz 
w sklepach specjalistycznych dostępne są karmy dla psów dużych ras. Uwzględniają one specyficzne potrzeby zwierzęcia wynikające z etapu jego wzrostu. Zapewniają one także właściwą kontrolę nad spożywaną przez psa dzienną dawką wapnia i fosforu oraz ochronę rozwijającej się chrząstki stawowej.

Jakie objawy obserwowane u zwierzaka powinny zaniepokoić właściciela?
Obawami notowanymi przez opiekunów psa cierpiącego na dysplazje są: trudności we wstawaniu oraz siadaniu, brak wytrwałości w forsownym biegu, sztywny chód, kulawizna, krótki wykrok, bieg z odbicia obu kończyn naraz. Symptomatyczną jest tzw. „krowia postawa” tylnych kończyn przyjmowana przez zwierzę jako postawa odciążająca od silnego bólu ze strony naciąganych torebek stawowych. Patrząc z boku na chorego psa można łatwo zauważyć charakterystyczny garb w okolicy lędźwiowo-krzyzowej, który jest efektem przeprostu w stawach kolanowych i skokowych.

Które z badań diagnostycznych stosuje się w celu rozpoznania chorób narządu ruchu u psów?
Dysplazje stawów biodrowych diagnozujemy 
na podstawie badania klinicznego oraz radiologicznego. Pierwsze przeglądowe badanie powinno być wykonane już ok. 3-4 miesiąca życia psa. Wczesne wykrycie schorzenia pozwala na zastosowanie leczenia pozwalającego na uniknięcie poważnych następstw dysplazji, czyli zapalenia kostno-stawowego. Monitoring przeprowadzony w tak wczesnym wieku psa pozwala lekarzowi 
na podjęcie skutecznego leczenia.
Co powinna zawierać prawidłowa dieta i suplementacja, by chronić układ kostno-stawowy zwierzęcia?
W okresie rekonwalescencji warto zwrócić uwagę na odpowiednią suplementację przyśpieszającą odbudowę stawu oraz jego rehabilitację, stosując substancje chondroprotetyczne tj. kwasy omega, pochodne glikozaminoglikanów oraz nikotynamid.

Czy każdego psa należy badać w kierunku dysplazji?
Każdy pies przeznaczony do rozrodu powinien być poddany badaniu w kierunku dysplazji, a psy u których stwierdzono cechy tego schorzenia powinny być rygorystycznie z hodowli wykluczane – takie stanowisko prezentuje miedzy innymi Polskie Stowarzyszenie Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt. Nie ma bowiem żadnych wątpliwości, że szczenięta pochodzące od rodziców obciążonych dysplazją biodrową będą przenosić tę cechę we własnym genotypie. Nic jednak nie zastąpi rozsądnej decyzji przy wyborze psa, dlatego warto zastanowić się i kupować zwierzęta 
z hodowli posiadających certyfikat zdrowia. Takie certyfikację wydaje hodowcom np. Komisja ds. Badania i Certyfikacji Wad Wrodzonych Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt, po wykonaniu przez hodowców badań psów przeznaczonych do rozrodu. Jest to istotny element zwalczania wad wrodzonych, który zabezpiecza przed rozmnażaniem zwierząt obciążonych wadami genetycznymi, a dla potencjalnych nabywców stanowi rękojmię zdrowia nowo zakupionego psa.