Artykuły

NASZ EKSPERT
Na pytania 
odpowiada 
dr hab. n. wet. 
 Roman Aleksiewicz, 
prezes Polskiego
Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt, przyjmuje w Klinicznym
Centrum Leczenia Zwierząt 
w Siemianowicach Śląskich

Niezwykłe osiągnięcia inżynierii tkankowej dały podstawy nowej dziedzinie medycyny weterynaryjnej, której celem jest leczenie stanów zapalnych kości i stawów za pomocą komórek macierzystych.

W jakim wieku mogą pojawić się problemy 
z narządem ruchu u psów? Jakie to mogą być dolegliwości i czym są spowodowane?
Dolegliwości ze strony układu ruchu pojawiają się już u bardzo młodych zwierząt. Oprócz niedomagań, których tłem są urazy, notujemy bardzo dużo schorzeń rozwojowych. Mam tu na myśli: dysplazję stawu biodrowego, dysplazję stawu łokciowego, zaburzenia rozwojowe bloczka nasady dalszej kości udowej oraz inne, których przyczyną są błędy genetyczne lub ujawnienie cechy genotypowej 
w związku z presją hodowlaną. Niestety pogoń za doskonałością eksterierową skłania hodowców do stosowania daleko posuniętego inbredu.

Jakie rasy są w grupie wyższego ryzyka?
Niewątpliwie te, które prezentują duży potencjał ruchowy. Dolegliwości dotyczące narządu ruchu tła pourazowego stanowią duży problem u ras psów polujących, psów obrończych i terierów. Na schorzenia rozwojowe najbardziej narażone są molosy oraz owczarki niemieckie. Problemy z kręgosłupem są na porządku dziennym (szczególnie w obecnej porze roku) u psów o przemieszczonym środku ciężkości: jamników czy bassetów.

Jak diagnozuje się choroby układu ruchu?
Pierwszoplanowymi procedurami zawsze pozostają wywiad i podstawowe badanie kliniczne. Nie wolno nam zapomnieć o badaniach diagnostycznych. Pamiętajmy, że zaburzenie prawidłowego poruszania się może być objawem choroby narządu, który nic nie ma wspólnego z narządem ruchu. W taki sposób manifestować mogą się takie schorzenia jak: zapalenie prostaty, koprostaza, zapalenia międzypalcowe skóry, schorzenia neurologiczne. Różnico-wanie, którego podstawą jest szczegółowa diagnostyka, to obowiązek lekarza. Dalszymi procedurami są oczywiście szczegółowe badania ortopedyczne oraz diagnostyka obrazowa – RTG, MR, CT stosowane w zależności od potrzeb. Niektórym rasom „przypisane” są schorzenia układu kostnego pojawiające się wraz z wiekiem zwierzęcia. Na przykład jamniki i bassety obciążone są skłonnością do dyskopatii, czy dyskospondylozy, a owczarki niemieckie, w starszym wieku, zapadają częściej niż inne rasy na tzw. zespół końskiego ogona 
– schorzenie powodujące zaburzenia motoryczne tylnych kończyn (dolegliwość ortopedyczno 
– neurologiczna). Dlatego warto swego podopiecznego, który skończył 5 lat, poddać gruntownemu badaniu.

Jak leczy się przewlekłe schorzenia aparatu ruchu? Jakie można podjąć działania profilaktyczne zanim wystąpią objawy tych schorzeń?
Prawidłowo postawiona diagnoza stwarza szansę na podjęcie skutecznego leczenia. W zależności od typu choroby układu ruchu mamy do wyboru leczenie zachowawcze, operacyjne lub obie wymienione drogi postępowania. W chwili obecnej rozwój medycyny weterynaryjnej małych zwierząt spowodował, iż mamy do dyspozycji wiele technik rehabilitacji, które pomagają w skutecznym zwalczaniu chorób układu ruchu. Okres rekonwalescencji po zabiegu powinien być nastawiony na szybką odbudowę stawu, przywrócenie jego funkcji oraz walkę z bólem. W tym czasie ważne jest utrzymanie odpowiedniej masy ciała psa, kontrolowanie jego aktywności oraz stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Warto zwrócić uwagę na odpowiednią suplementację, przyśpieszającą odbudowę stawu oraz jego rehabilitację przy zastosowaniu substancji  takich jak: chondroityna, glukozamina, kwas hialuronowy czy kolagen. Działanie tych substancji ma na celu zapobieganie mikro uszkodzeniom stawów powstającym przy intensywnym ruchu i może poprawić sprawność ruchową psa.

Regeneracyjna Medycyna Weterynaryjna zaskakuje nowymi odkryciami. Na czym polega innowacyjna metoda leczenia stanów zapalnych kości i stawów, która jest już stosowana w Polsce?
Medycyna Regeneracyjna to nowa dziedzina medycyny, której celem jest leczenie za pomocą zastępowania komórek starych i chorych przez komórki młode (terapia komórkami macierzystymi, inżynieria tkankowa). W przestrzeni tego pojęcia mieści się również terapia z zastosowaniem osocza bogato płytkowego (Platelet Rich Plasm – PRP), która jest innowacyjną procedurą leczniczą pozwalającą na terapię między innymi schorzeń ortopedycznych. Wskazaniem do stosowania PRP w ortopedii jest: zapalenie kostno stawowe, urazy stawów, wieloodłamowe złamania kości, brak zrostu po złamaniach (stawy rzekome), urazy ścięgien i więzadeł, urazy stawów. Taka terapia daje szansę na poprawę stanu zdrowia zwierząt, u których zawiodło stosowanie dotychczasowych, uznanych procedur leczenia. Regeneracyjna Medycyna Weterynaryjna stosowana od niedawna w leczeniu zachowawczym i operacyjnym uszkodzeń oraz zmian degeneracyjnych stawów, kości i tkanek miękkich – dzięki wykorzystaniu autologicznej odnowy komórkowej – może być szansą dla pacjentów, u których pomimo zastosowania dotychczasowych procedur medycznych, nie udało się zatrzymać postępujących procesów zapalnych i wyeliminować czynników bólowych. Uszkodzone tkanki posiadając własny potencjał do spontanicznego gojenia, uruchamiają naturalne mechanizmy prowadzące do aktywacji działań regeneracyjnych. Zawarte w płytkach krwi substancje, zwane czynnikami wzrostu, stymulują procesy naprawcze występujące naturalnie w organizmach. Pozytywne efekty redukcji bólu i poprawy funkcji, bez konieczności ponownej interwencji, wydają się być efektem usprawnienia procesów regeneracji tkanek. Wartym podkreślenia jest fakt, iż nie zaobserwowano wystąpienia skutków ubocznych zastosowanej terapii. Osocze bogato płytkowe PRP jest autologicznym koncentratem płytek krwi w niewielkiej objętości osocza. Krwinki płytkowe uwalniają siedem podstawowych czynników wzrostu odpowiedzialnych za procesy gojenia. PRP otrzymywane jest w procesie wirowania krwi pełnej. Cały proces może odbywać się w warunkach ambulatoryjnych, jednak spełnione muszą być ściśle określone wymogi dotyczące sterylności i precyzji w przeprowadzeniu procedury, aby nie dochodziło do uszkodzenia płytek krwi. Medycyna Regeneracyjna jest szansą dla zdeterminowanych właścicieli chorych zwierząt szukających pomocy dla cierpiących podopiecznych, szczególnie jeśli dotychczasowa terapia nie daje rezultatów.