Artykuły

Zapalenie przewodów słuchowych zewnętrznych u psów, to najczęstszy powód wizyt w gabinecie weterynaryjnym. Obserwacja, właściwe rozpoznanie i pomoc specjalisty daje pewność, że nasz pies w pełni korzysta 
z jednego z najważniejszych (obok węchu) zmysłów, jakim jest słuch.

Jak właściciel może rozpoznać, że jego czworonożny podopieczny ma problemy z zewnętrznymi przewodami słuchowymi?
Najczęstsze objawy, to nienaturalne trzepanie uszami, ocieranie głowy, drapanie u podstawy małżowin oraz widoczna wydzielina u wlotu kanału słuchowego i silny rumień. Wtedy konieczne jest zgłoszenie się ze swoim czworonogiem do lekarza weterynarii. Przyczyny zapalenia przewodów słuchowych mogą być bardzo różnorodne, więc podstawą skutecznej terapii jest ustalenie przyczyny choroby. W przeciwnym razie stan zapalny może się powtarzać i dochodzi do nawracającego zapalenia przewodów słuchowych.

Jakie mogą być przyczyny powstawania zapalenia uszu? Czy to schorzenie występuje częściej u konkretnych ras psów?
Źródłem zapalenia kanałów słuchowych u psów mogą być czynniki anatomiczne, tryb życia, zakażenie bakteriami, drożdżakami, pasożyty, zaburzenia endokrynologiczne i alergie.
Czynniki anatomiczne powodują, że niektóre rasy są predysponowane do nawracającego zapalenia kanałów słuchowych zewnętrznych. Psy rasy shar-pei i mopsy mają zwężony kanał słuchowy, a spaniele, bloodhoundy i bassety ciężką zwisającą małżowinę. W obydwu przypadkach tych problemów anatomicznych dochodzi do nadmiernego namnażania się drobnoustrojów z powodu utrudnionego dostępu tlenu 
i braku możliwości wentylacji kanałów słuchowych. Przyczyną stanu zapalnego może być nadmiernie owłosiony kanał słuchowy u takich ras, jak czarny terier rosyjski czy też sznaucer w standardzie amerykańskim.

Jakie aktywności naszego czworonoga mogą 
w konsekwencji skutkować ryzykiem wystąpienia chorób uszu?
Dotyczy to szczególnie psów, których ulubionym zajęciem jest pływanie. Mamy do czynienia, z tak zwanym syndromem psa pływaka. Dochodzi wtedy do nadmiernej wilgotności w obrębie kanałów słuchowych, a w konsekwencji do kolonizacji 
i zagnieżdżenia się drożdżaków z rodzaju Malassezia.

Jak powinniśmy dbać o uszy psa?
W obydwu tych przypadkach (problemy anatomiczne i skłonność do częstych kąpieli) właściciel powinien pamiętać o starannej i regularnej pielęgnacji kanałów słuchowych swojego pupila. Jednak należy podkreślić, że pielęgnacja nie może polegać na mechanicznym czyszczeniu przewodów słuchowych za pomocą wacików do uszu, bo takie zabiegi mogą wpłynąć na rozwój zapalenia. Wacik wsuwany do kanału słuchowego może spowodować wepchnięcie zapalnej wydzieliny w głąb kanału, zamiast jej usunięcia. Mechaniczne czyszczenie kanału słuchowego prowadzi często do obrzęku i przekrwienia. Prawidłowa pielęgnacja przewodów słuchowych polega na regularnym zakraplaniu do światła przewodów słuchowych preparatów pielęgnacyjnych w postaci kropli otologicznych, a następnie delikatnym wymasowaniu podstawy małżowiny w celu równomiernego rozprowadzenia preparatu.

Jak wybrać właściwy preparat do pielęgnacji uszu dla naszego podopiecznego?
Najlepsze preparaty do pielęgnacji przewodów słuchowych psów i kotów muszą mieć odpowiednie pH, zawierać związki osuszające kanał oraz działać niesprzyjająco na rozwój drożdżaków 
z rodzaju Malassezia a także na kolonizację 
i namnażanie się bakterii. Związkiem, który działa wyjątkowo niekorzystnie na rozwój drobnoustrojów w obrębie przewodu słuchowego jest Tris EDTA, czyli etylenodwuamina kwasu czterooctowego. Preparaty takie stosowane regularnie, kilka razy w tygodniu, są nieocenione w przypadkach nawracających zapaleń przewodów słuchowych zewnętrznych spowodowanych opornością bakterii na stosowane antybiotyki. Tris EDTA wpływa bowiem na ścianę komórkową bakterii, powodując jej porowatość i nieszczelność. To pozwala na wniknięcie leku do wewnątrz bakterii i zabicie jej – pomimo oporności na aplikowany lek wynikającej z otrzymanego antybiogramu. W takich przypadkach należy zastosować preparat pięć minut przed podaniem miejscowo antybiotyku. W przypadkach zapaleń przewodów słuchowych wywołanych zakażeniem pasożytniczym, na przykład świerzbowcem usznym, należy oczywiście usunąć przyczynę pierwotną, czyli zastosować leki przeciwświerzbowcowe.

Jaki wpływ na kondycję uszu psa ma alergia 
i choroby endokrynologiczne?
W przypadku pacjentów z atopowym zapaleniem skóry czy też alergią pokarmową również mamy do czynienia z nawracającym zapaleniem przewodów słuchowych i prawidłowa regularna pielęgnacja przewodów prowadzona przez właściciela odgrywa ogromną rolę. W przebiegu chorób wynikających z zaburzeń hormonalnych, na przykład w przebiegu niedoczynności tarczycy u psów, dochodzi do nadmiernej aktywności gruczołów łojowych, znajdujących się również w skórze kanałów słuchowych wyściełającej ich ściany. Mamy wtedy do czynienia z łojotokowym zapaleniem przewodów słuchowych. W takich wypadkach stosuje się miejscowo preparaty hamujące aktywność gruczołów łojowych.
Bez względu na to, jakie wtórne powikłania chorobowe wystąpią w obrębie przewodów słuchowych, po ich wyleczeniu należy przede wszystkim usunąć podstawową przyczynę schorzenia. Każdy kolejny proces zapalny leczy się trudniej, stanowi duże obciążenie dla psa i jest źródłem bólu.