Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Dawid Jańczak,
Laboratorium Weterynaryjne ANIMALLAB.

Ocieplenie i zmiana klimatu w znaczący sposób wpływają na bytowanie i cykl życiowy kleszcza. Jeszcze niedawno preparaty zabezpieczające zwierzęta domowe przed tymi groźnymi pasożytami mogliśmy stosować jedynie w miesiącach, w których temperatura za oknem była „na plusie”. Natomiast obecnie musimy pamiętać o zabezpieczaniu naszych czworonogów przez okrągły rok.

Jakie choroby odkleszczowe stanowią zagrożenie dla psów i kotów?

Jeszcze kilka lat temu choroby przenoszone przez kleszcze można było obserwować w systemie sezonowym. Wzmożenie ich występowania, występowało wiosną i trwało do wczesnej jesieni. Zmiany w klimacie spowodowały, że choroby te zagrażają zwierzętom praktycznie cały rok. Zwiększa się także terytorialny zasięg występowania chorób odkleszczowych. Co więcej, coraz częściej obserwujemy ich przewlekły i nawrotowy charakter. Najczęściej lekarze weterynarii w Polsce diagnozują babeszjozę, anaplazmozę oraz boreliozę.

Jakie są ich objawy?

Choroby odkleszczowe często dają mało specyficzne objawy. Najczęściej jest to wysoka temperatura, apatia, brak apetytu, osłabienie lub kulawizna wynikająca z bólu i obrzęku stawów. W przypadku babeszjozy dodatkowo sygnałem alarmowym jest mocz o brunatnej barwie (nazywany przez lekarzy „moczem coca-cola”) i intensywnym zapachu. Zdecydowanie każdy z powyższych objawów powinien zostać pilnie zgłoszony lekarzowi weterynarii. Choroby odkleszczowe są śmiertelne, jeśli nie zostaną szybko zdiagnozowane i nie wdroży się odpowiednio wcześnie właściwego leczenia. Dodatkowo choroby te wiążą się z poważnymi powikłaniami, pogarszającymi znacznie jakość życia pacjenta. Na przykład babeszjoza i borelioza upośledzają czynność nerek prowadząc do ich niewydolności. Jest to bardzo poważne zagrożenie zdrowia i życia naszych zwierząt.

W jaki sposób diagnozuje się choroby przenoszone przez te groźne pasożyty zewnętrzne?

Protokołów diagnostycznych jest kilka. Wybór właściwego algorytmu zależy od wielu czynników – z jakimi objawami pacjent się zgłasza, czasu trwania objawów, siły z jaką się one manifestują. Zawsze to lekarz decyduje o doborze właściwych badań. Rynek weterynaryjny daje wiele możliwości diagnostycznych. Rekomenduje się wykonanie testu przesiewowego typu SNAP w kierunku chorób odkleszczowych. To szybkie i czułe badanie, które w kilka minut daje lekarzowi podpowiedź czy istnieje ryzyko, że pacjent cierpi na daną chorobę. Jeśli taki test da wynik dodatni, zaleca się pogłębienie diagnostyki poprzez wykonanie badania morfologii krwi z rozmazem oraz parametrów biochemicznych (zwłaszcza oceniających czynność nerek jak SDMA i wątroby) i określenia dokładnie miana przeciwciał w kierunku danej choroby odkleszczowej. Taki protokół możemy zastosować u pacjentów, u których podejrzewamy, że kontakt z patogenem nastąpił przynajmniej dwa lub trzy tygodnie wcześniej. U pacjentów z objawami ostrymi i w stanach nagłych rekomenduje się wykonanie morfologii krwi z rozmazem, parametrów biochemicznych oraz badania PCR w kierunku chorób odkleszczowych.

Jak zwalcza się choroby przenoszone przez kleszcze?

Po zdiagnozowaniu choroby odkleszczowej, lekarz weterynarii wdraża leczenie mające na celu nie tylko zabicie patogenu wywołującego schorzenie, ale także leczenie mające na celu zniwelowanie objawów danej choroby. Należy pamiętać, że im wcześniej leczenie zostanie wdrożone, tym mniejsze szanse rozwoju niekorzystnych dla pacjenta powikłań jak np. uszkodzenie nerek czy wątroby. Opiekunowie psów lub kotów ze stwierdzoną chorobą odkleszczową muszą być przygotowani na leczenie, które niekiedy może trwać kilka tygodni.

Jakie preparaty pozwalają ustrzec się przed kleszczami?

Dostępnych jest wiele preparatów chroniących pupili przed kleszczami. Mogą to być obroże, kropelki „na kark”, a także tabletki. O to który preparat warto zastosować, najlepiej zapytać swojego lekarza weterynarii. Ponadto po każdym spacerze warto sprawdzić czy pies nie „złapał” kleszczy, a jeśli stwierdzimy, że tak, to należy od razu je usunąć. Dodatkowo warto minimum raz na pół roku wykonać zwierzęciu podstawowe badania krwi takie, jak morfologia, biochemia i badanie ogólne moczu. Nawet jeśli nasz podopieczny nie zdradza niepokojących objawów. Choroby odkleszczowe są podstępne i mogą rozwijać się przewlekle. Badania krwi, nawet podstawowe, dają szansę na ich wczesne wykrycie.