Artykuły

Dr n. wet. Katarzyna Szymanek, na codzień przyjmuje w gabinecie weterynaryjnym w Puławach.

Obecnie właściciele psów i kotów do najbardziej frustrujących chorób, na jakie zapadają ich czworonożni przyjaciele, zaliczają świądowe choroby skóry.

CO TO JEST AZS?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest zaliczane do grupy świądowych chorób skóry o podłożu alergicznym, a więc spowodowanym nadwrażliwością immunologiczną na substancje występujące w naszym środowisku. Psy i koty, podobnie jak ludzie, mogą być uczulone na alergeny, które sezonowo występują w naszym środowisku, tj. pyłki drzew, traw, chwastów, zarodniki pleśni, jak również inne substancje – alergeny niesezonowe, występujące stale w naszych domach tj. roztocza kurzu, naskórek zwierząt i ludzi, pióra i wydaliny ptaków, zarodniki grzybów pleśniowych. Zarówno u psów jak i kotów istotną rolę w rozwoju uczulenia (zarówno w przypadku atopowego zapalenia skóry, jak i alergicznego pchlego zapalenia skóry) odgrywa ślina pcheł (Ctenocephalides felis).

JAK ROZPOZNAĆ AZS?
Najbardziej typowym objawem obserwowanym przez właścicieli jest podrażnienie skóry oraz nasilający się świąd. Cechą charakterystyczną jest lokalizacja świądu – w okolicy pyska, warg, wokół oczu, obwodowych częściach kończyn. Objawy te powodują z kolei ocieranie się, lizanie, drapanie a nawet „żucie” skóry przez rozdrażnione zwierzę, co może prowadzić do poważnych samouszkodzeń ciała i powiększać dyskomfort, jaki odczuwa chore zwierzę. W takich przypadkach lekarze weterynarii mają zwykle do czynienia już z pełnoobjawowym atopowym zapaleniem skóry psów. Niestety, objawy alergii bardzo często nasilają się z wiekiem, dlatego zwierzę z atopowym zapaleniem skóry powinno być stale kontrolowane przez lekarza weterynarii.

TYPOWE OBJAWY KLINICZNE
Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry lekarz weterynarii stawia w oparciu o dane z wywiadu (ważne są wszystkie informacje i spostrzeżenia opiekunów zwierzęcia), charakterystyczny obraz choroby, a także dodatni wynik testów skórnych (głównie śródskórnych, które pozwalają wykazać istniejący stan nadwrażliwości organizmu na alergeny wziewne i alergen pchli).
W początkowym okresie choroby właściciele psów mogą więc zauważyć na skórze swojego pupila rumień i grudki wysiękowe, zwykle jednak zauważają dopiero zmiany wtórne, powstałe w wyniku drapania i wygryzywania oraz zliszajowacenie skóry – naskórek nabiera barwy grafitowo-szarej, a jego powierzchnia staje się szorstka na skutek zgrubienia (hiperkeratoza) i nasilonego złuszczania. Takie zliszajowacenie, przebarwienia oraz rogowacenie skóry, to trwałe następstwa utrzymujących się przez lata zmian skórnych.

LECZENIE
Leczenie AZS polega na unikaniu kontaktu z alergenami, kontroli objawów klinicznych oraz ewentualnie na odczulaniu. Leczenie zwykle trwa przez całe życie zwierzęcia, a działania terapeutyczne intensyfikują się sezonowo. Najczęściej do kontroli świądu stosuje się glikokortykoidy krótkodziałające. Środki antyhistaminowe niwelują świąd tylko u nielicznych psów, ale ze względu na to, że nie wywołują tak poważnych skutków ubocznych jak sterydy, ich stosowanie jest bardziej pożądane. Równie istotne jest przestrzeganie przez właścicieli chorych czworonogów zaleconej przez lekarza weterynarii specjalistycznej diety. Odczulanie (zmniejszenie wrażliwości, immunoterapia) wykonuje się po uprzednim wykonaniu testów śródskórnych i wskazane jest głównie u młodych psów z wielomiesięczną historią choroby atopowej. Może trwać nawet 9 miesięcy, zanim przyniesie widoczne dla właściciela wyniki, dlatego wymaga dużego zaangażowania i wytrwałości.