Artykuły

NASZ EKSPERT
Na pytania odpowiada lek. wet. Violetta Olender z przychodni weterynaryjnej w Tychach.

Alergia, to schorzenie które dotyka nie tylko ludzi, ale także naszych czworonożnych podopiecznych. Polega na nie­prawidłowej reakcji komórek organizmu na czynniki środowiskowe. Nadwrażliwość tego typu u zwierząt domowych jest przyczyną chorób alergicznych takich jak astma czy atopowe zapalenie skóry. Istnieją dwie metody rozróżnienia źródła alergii, można wykonać u naszego czworonoga test śródskórny, lub test sero­logiczny. W rozpoznaniu źródła problemu alergicznego pomocna jest także mapa świądu.

Jak rozróżnić źródło świądu?
Istnieją dwie dobrze poznane metody. Aby uzyskać informację, co tak naprawdę uczula naszego pacjen­ta, można wykonać test śródskórny, na podstawie którego oceniamy reakcję skóry na wprowadzoną standaryzowaną dawkę alergenu. Test serologiczny natomiast polega na badaniu poziomu przeciwciał w surowicy krwi na określone antygeny. Choć w środowisku dermatologów toczą się dyskusje, które testy są najbardziej miarodajne, nie zmienia to faktu, że na podstawie testu możemy dobrać odpowiednią terapię zarówno dietetyczną jak i możemy dokonywać terapii swoistej w postaci odczulania.

Co to jest mapa świądu?
Mapa świądu to rozmieszczenie punktów objętych świądem, czy też wykwitami skórnymi w określonych miejscach na ciele charakterystycznych dla poszczególnych nadwrażliwości. Należy przy tym zwrócić uwagę jak może objawiać się świąd. Odpowiedzią na świąd jest nie tylko drapanie. Może to być lizanie, ocieranie, wycieranie, tarza­nie się, otrzepywanie. Mapa świądu pomaga doświadczonemu lekarzowi ocenić z dużą dokład­nością rodzaj alergii czy jest to np. alergia na ślinę pcheł, alergia kontaktowa, czy alergia pokarmowa. W przypadku kotów alergie pokarmowe zarysowują mapę świądu w okolicy głowy jej części twarzowej i szyjnej. Należy zwrócić uwagę na to, że w przypadku alergii na ślinę pcheł, koty nie drapią się, a wylizują. To powoduje, że właściciele nie sygnalizują świądu, ponieważ nie widzą, aby kot się drapał. Wyłysienia okolicy wewnętrznej powie­rzchni ud, brzucha, okolicy nasady ogona oraz okolicy krzyżowej kręgosłupa dla dermatologa są wskazówką, że mamy u kota do czynienia właśnie z alergią na ślinę pcheł.

Na czym polega diagnostyka alergii z surowicy krwi?
Diagnostyka alergii z surowicy krwi polega na określeniu poziomu przeciwciał wczesnych tzw. IgM oraz późnych IgG na określone składniki pokarmowe diety pacjenta. Laboratoria proponują wykrywanie przeciwciał na kilkadziesiąt różnych źródeł białek od mleka, poprzez różne gatunki mięsa, ale też jaj czy zbóż. Na podstawie wyniku tego badania możemy tak skomponować dietę, aby nie dochodziło do reakcji alergicznych. Badanie z surowicy krwi może również wskazać na jakie czynniki środowiskowe jest uczulony określony pacjent. W panelu mamy między innymi ślinę pcheł, pióra ptaków, roztocza magazynowe, roztocza kurzu domowego, pyłki traw, drzew i kwiatów. Na podstawie tego badania wykonuje się tak zwany zestaw odczulający, który złożony jest z tych komponentów, na które pacjent jest uczulony.

Na czym polega immunoterapia swoista?
Immunoterapia swoista jest najlepszym rodzajem terapii w postępowaniu z pacjentem alergicznym, szczególnie jeśli mamy do czynienia z pacjentem atopowym. Stanowi ona jedyny sposób leczenia przyczynowego. Mechanizm odczulania polega na modyfikowaniu odpowiedzi komórkowej pacjenta tak, aby nie reagował w sposób nadmierny na otaczające go alergeny. Wodny roztwór wyciągu alergenów jest przygotowywany indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie wyników testu, który przeprowadza się bądź z surowicy krwi, bądź poprzez test śródskórny. Dla każdego gatunku zwierząt jest dostępny szczegółowy plan postępowania. Terapię stosuje się w formie iniekcji podskórnych w odstępach tygodniowych początkowo zwiększając dawkę, a następnie stosując dawkę podtrzymującą. Po dojściu do dawki podtrzymującej, przerwy między kolejnymi iniekcjami mogą zostać indywidualnie zmienione w zależności od reakcji organizmu. Aby prawidłowo wyznaczyć termin kolejnej iniekcji potrzebna jest współpraca właściciela i lekarza. Jeśli pies zaczyna się drapać przed założonym terminem odczulania powinniśmy skrócić czas pomiędzy iniekcjami. Jeśli świąd pojawia się tuż po iniekcji, to oznacza, że należy wydłużyć czas pomiędzy dawkami odczulającymi. Terapia powinna być stosowana przez całe życie, tzn. powinna być kontynuowana również po zmniejszeniu objawów lub ich ustąpieniu. W przypadku alergii sezonowych, terapia powinna być kontynuowana również podczas sezonu. Początkowo immunoterapię należy wykonać w gabinecie pod kontrolą lekarza weterynarii. Po pewnym czasie właściciele sami wykonują injekcje w domu, co jest dla nich bardzo wygodne i bezpieczne.
Należy podkreślić, że terapia swoista jest jedną z ważniejszych metod ogólnej terapii psa atopowego, któremu nie zmienimy już „garnituru immunologicznego” determinowanego genetycznie, jednak składając ją wraz z dietą wzbogaconą w nienasycone kwasy tłuszczowe, szampono-terapią oraz stałą szeroko pojętą profilaktyką przeciwpasożytniczą możemy spowodować ograniczenie do minimum stosowanie leków immunmodulujących.
Jeśli zatem położymy na jedną szalę koszty testów oraz koszty zestawu odczulającego, a na drugą korzyści dla pacjenta zarówno finansowe jak i te niewymierne w tym ograniczenie ilości leków zadawanych codziennie często z wielką trudnością, wówczas okaże się, że warto jednak zrobić test i dowiedzieć się, co tak naprawdę uczula naszego podopiecznego.