Artykuły

Dieta na zimę

9bc810642acf4db74e417bd60696a8a44l022012michaljank.jpg


Na pytania odpowiada 
dr n. wet. Michał Jank 
z Zakładu Dietetyki Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW 
w Warszawie

Dziś staramy się odpowiedzieć na pytanie, czy zima to faktycznie okres, w którym dochodzi do spadku odporności 
u naszych pupili.

Dlaczego w okresie zimowym powinniśmy wzmocnić odporność naszego psa?
Bez wątpienia w okresie jesienno-zimowym dochodzi w organizmach psów do zmiany metabolizmu, który zaczyna być nakierowany na zwiększenie ilości wytwarzanego ciepła oraz na poprawę jakości sierści, która pełni funkcję izolatora termicznego. W efekcie wzrasta zapotrzebowanie organizmu na składniki energetyczne, przede wszystkim tłuszcz, oraz na białko, które jest niezbędne do prawidłowego metabolizmu skóry i wytwarzania odpowiedniej jakości sierści. Do wytwarzania włosów potrzebne mogą być także inne składniki pokarmowe – m.in. witaminy i mikroelementy. U psów typu husky, a wiec psów naturalnie żyjących w niskiej temperaturze zewnętrznej, aż 35% dziennego zapotrzebowania pokarmowego na białko jest przeznaczone na utrzymanie zdrowej skóry i sierści. Podobnie może być także u innych ras psów, w związku z czym jesienią i zimą wzrasta zapotrzebowanie na białko pokarmowe. Jeżeli właściciel nie zwiększy ilości białka w pokarmie, może go zabraknąć np. do wytwarzania innych białek w organizmie – w tym także immunoglobulin. Dlatego brak zmian w diecie podawanej psu w okresie jesienno-zimowym może spowodować u niego spadek ilości wytwarzanych przeciwciał i innych białkowych elementów układu odpornościowego, chociaż nie zawsze objawia się to klinicznie.

Czy zastosowanie odpowiedniej diety pomoże we wzmocnieniu odporności czworonoga?
Niedożywienie lub złe żywienie jest główną przyczyną upośledzenia odporności u ludzi, dlatego podobnych zależności należy się także spodziewać u zwierząt. Wynika to z faktu, że elementy układu odpornościowego, zarówno w przypadku odporności swoistej, jak i nieswoistej, ulegają ciągłemu zużyciu, dlatego muszą być stale wytwarzane nowe. Jeżeli tak się nie dzieje, odporność stopniowo spada. 
W okresie jesienno-zimowym nie wolno sobie pozwolić na jakiekolwiek niedobory pokarmowe, ponieważ mogą się one przełożyć na upośledzenie funkcji układu odpornościowego. Oczywiście takie upośledzenie odporności nie będzie powodowało od razu np. wzrostu częstości występowania przeziębień, jakiego można się spodziewać u ludzi, ale może to prowadzić do np. zaostrzenia przebiegu chorób bakteryjnych lub wirusowych, jakie potencjalnie mogą rozwinąć się u psa lub kota.

Jakie witaminy i związki mineralne powinna zawierać zimowa dieta?
Zimowa dieta w żywieniu zwierząt to termin, który bardzo trudno zdefiniować. Powszechnie przyjmuje się, że psy i koty powinny jesienią i zimą otrzymywać nieco inny pokarm, ale trzeba przyznać, że brak jest w tym kierunku jakichkolwiek badań, a przyjęte zalecenia są także raczej umowne. Jeżeli więc uznamy, że zwierzęta powinny otrzymywać więcej tłuszczu, który jest najlepszym źródłem energii, to trzeba pamiętać, że spalanie tłuszczu generuje powstawanie znacznych ilości wolnych rodników, które mają niestety działanie szkodliwe. Aby je unieszkodliwić można zwiększyć ilość witamin przeciwutleniających, takich jak witamina E czy witamina C. Podobne działanie może mieć także np. selen czy cynk.

Czy warto podawać czworonogom suplementy?
Jeżeli pragniemy w zimie zwiększyć odporność zwierząt, warto zawsze podać beta-glukan. Jest to wielocukier izolowany ze ścian komórkowych drożdży, który posiada bardzo silne, i co najważniejsze, udokumentowane działanie pobudzające odporność. Beta-glukany są zdolne do pobudzania odporności nieswoistej, ale także stymulują wytwarzanie przeciwciał. Substancją o działaniu wzmacniającym odporność może być także HMB – kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy, który dotychczas był uznawany za substancję pobudzającą przede wszystkim funkcjonowanie mięśni szkieletowych. Odporność organizmu zwiększa również dostarczanie w diecie Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych Omega 3, które odgrywają dużą rolę w łagodzeniu stanów zapalnych i przeciwdziałaniu chorobom nerek.

Czy trzeba dbać o regularność podawania suplementów?
Regularność w stosowaniu suplementów to temat do dyskusji. Jeżeli suplement ma określone działanie na organizm, a zwierzę go potrzebuje ze względu na stan zdrowia (np. suplementy stawowe przy zapaleniu stawów), regularne stosowanie suplementu oznacza podawanie go w sposób stały. Jeżeli natomiast chcemy podawać suplement okresowo, np. ze względu na porę roku czy stan fizjologiczny zwierzęcia, to należy taką suplementację prowadzić tak długo, jak zalecił to lekarz weterynarii lub producent tego suplementu. 
W takich przypadkach długość podawania suplementu może być różna – np. miesiąc do dwóch przy suplementach poprawiających zdrowie skóry i sierści. Trzeba także pamiętać, że do uzyskania efektu jakiegokolwiek postępowania dietetycznego (w tym także suplementacji) niekiedy konieczne może być stosowanie substancji czynnych nawet przez dwa miesiące. Dlatego po dwóch lub trzech tygodniach podawania korzystny efekt preparatu może jeszcze nie być widoczny. Niestety składniki pokarmowe nie działają tak szybko jak leki, więc trzeba uzbroić się w cierpliwość. Regularność stosowania suplementów może także oznaczać, że konkretne produkty będą stosowane regularnie w ciągu roku (np. zimą lub wiosną), a po okresie ich podawania będzie następować regularna przerwa.

Czym sugerować się przy wyborze najodpowiedniejszego suplementu dla czworonoga?
Przede wszystkim wskazaniami i składem produktu, ale także na pewno reputacją firmy, która dany produkt wytwarza. Podstawą suplementacji jest wskazanie – jeżeli wiemy, po co chcemy stosować suplement – warto dowiedzieć się, czy przy takim wskazaniu suplementacja jest w ogóle możliwa, 
a jeżeli tak, które substancje czynne są tutaj skuteczne. U zwierząt ważną rolę odgrywa także forma preparatu – niektóre zwierzęta nie będą chciały zjadać tabletek (koty) i trzeba będzie poszukać produktu w płynie, w proszku lub 
w otwieranej kapsułce. Warto także porozmawiać na temat suplementów diety z lekarzem weterynarii – wszak do niego trafiają informacje na temat skuteczności różnych produktów znajdujących się na rynku i może on pomóc wybrać produkt, który będzie możliwie najskuteczniejszy u naszego pupila.