Artykuły

Holistyczna alternatywa w diecie

cefa4a9576fb846b113b1a31ba05ce0ajzarzynska.jpg

NASZ EKSPERT
Na pytania odpowiada 
dr n. wet. Joanna Zarzyńska 
z Katedry Higieny Żywności 
i Ochrony Zdrowia Publicznego Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie

Nowoczesne podejście do żywienia daje nieocenione możliwości. Karmy holistyczne opierają się na dobrej jakości składnikach pozbawionych alergenów, wysokiej strawności dzięki naturalnym suplementom oraz zawartości ziół i owoców.

Czym różni się karmienie psów od karmienia kotów, jeśli chodzi o skład karmy?
Psy i koty ewolucyjnie są przystosowane do drapieżnictwa, jako fakultatywni mięsożercy, a co za tym idzie podstawą ich diety jest mięso różnych gatunków zwierząt (w tym ryb) i jaja. Oczywiście dzikie drapieżniki spożywają pewne ilości roślin, owoców czy warzyw, głównie stanowiących zawartość żołądka ofiar. Do prawidłowego funkcjonowania organizmu pies potrzebuje dziennie: na 1 kg masy ciała 4-5 g białka, 1-2 g tłuszczu, 10-15 g węglowodanów. Koty mają zupełnie inne zapotrzebowanie na tłuszcz i białko w diecie niż psy. Np. wymagają 5x więcej białka, a szczególnie niezbędnym aminokwasem jest tauryna. Organizm kota nie produkuje również niacyny. Należy więc uwzględnić ich zawartość w diecie kota.

Czym charakteryzują się karmy, które dobrze wpływają na zdrowie psów i kotów?
Prawidłowe żywienie opiera się na zbilansowanej i wysokostrawnej diecie, dostosowanej do potrzeb i fizjologii danego gatunku, utrzymującej zwierzę w dobrym zdrowiu. Zbilansowanie zapewnia optymalny poziom i proporcje potrzebnych składników. Wysokostrawność, to dobranie składników najbardziej przyswajalnych. Są one strawione i wchłonięte w przewodzie pokarmowym – pozostaje tylko niewielka ilość resztek, co daje gwarancję małej ilości odchodów. W żywieniu za pełnowartościowe uznaje się białko zawierające wszystkie aminokwasy egzogenne (białko zwierzęce). Nie zapewniają tego wszystkie białka roślinne. Zatem bardzo ważna jest różnorodność przyjmowania źródeł białka w pokarmie. Białko w diecie jest budulcem dla tkanek, wchodzi w skład wielu związków czynnych (enzymy, hormony i przeciwciała), jest podstawowym składnikiem płynów ustrojowych. Białka zapewniają prawidłowe działanie organizmu, regulując jego funkcje i procesy metaboliczne. Tłuszcze stanowią rezerwę energetyczną i cieplną dla organizmu (warstwę izolacyjną w tkance podskórnej). Chronią narządy wewnętrzne przed urazami. Wchodzą w skład błon komórkowych, jak również są nośnikami witamin (A, D, E i K oraz barwników) niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pozostają też prekursorami hormonów sterydowych (cholesterol), elementem strukturalnym tkanki nerwowej oraz substratem w biosyntezie soli żółciowych. Szczególnie istotnymi składnikami diety są kwasy tłuszczowe. Te, które muszą być dostarczone z pożywieniem nazywa się niezbędnymi kwasami tłuszczowymi. To głównie kwasy tłuszczowe nienasycone (NNKT): omega-6 oraz omega-3. NNKT wpływają korzystnie na stan skóry i okrywy włosowej, procesy widzenia i pobudzają system immunologiczny. Chronią stawy. Powodują uwalnianie prostaglandyny E, która ma zadanie przeciwzapalne, mają działanie przeciwzakrzepowe. Kwasy omega-3 chronią układ sercowo-naczyniowy i spowalniają procesy starzenia się komórek, działają przeciwnowotworowo. Ważna jest także wartość energetyczna pożywienia. Aby utrzymać stałą masę ciała, bilans energetyczny musi być zerowy. Oznacza to, że ilość spalanej przez organizm energii musi być taka sama, jak ilość energii pozyskiwanej dzięki składnikom energetycznym w diecie. Karmy zawierają także składniki bioaktywne: kompleksy witamin, immunomodulatory, glikozaminoglikany (GAG), prebiotyki (FOS). W karmach holistycznych owoce i warzywa są też źródłem witamin (β-karoten, witamina C, witaminy z grupy B), minerałów i antyoksydantów (np. antocyjany: żurawina, aronia; likopen: pomidory; flawonoidy: czarna porzeczka, burak, szpinak). Wspomagają układ immunologiczny (np. żurawina). Idea produktów holistycznych opiera się na kompleksowym podejściu do opieki nad zwierzęciem. Termin „holistyczny” (synonimy: całościowy, kompleksowy) wywodzi się od pojęcia „holizm” (gr. holos - całość). Zgodnie z założeniami terminologicznymi karma holistyczna ma nie tylko zapewniać zwierzęciu odpowiednie i zbilansowane składniki pokarmowe, zaspokajające podstawowe potrzeby bytowe. Karma ta ma mieć właściwości prozdrowotne i chronić przed niekorzystnymi zmianami 
w organizmie. Karmy holistyczne mają wysoką wartość biologiczną. Producenci deklarują, iż do ich produkcji używają tylko przebadanych składników, spełniających normy żywności przeznaczonej dla ludzi. Surowce mięsne nie zawierają antybiotyków i dodatków hormonalnych. Nie dodaje się konserwantów ani sztucznych barwników, nie korzysta ze składników GMO. Wiele karm jest grain-free (0% zbóż). Producenci karm holistycznych dodają do karm wiele składników pochodzenia roślinnego, w tym glony i zioła, które mają bogate działanie prozdrowotne, wspomagające trawienie 
i tonizują przewód pokarmowy. Psy i koty instynktownie zjadają rośliny (korzenie, bulwy, kwiaty 
i rośliny trawiaste/łąkowe.

Co to jest indeks glikemiczny?
Indeks glikemiczny jest to klasyfikacja produktów żywnościowych ze względu na ich wpływ na poziom glukozy we krwi po posiłku. Indeks dotyczy tylko węglowodanów, gdyż białka i tłuszcze nie powodują wysokiego wzrostu glukozy. Im większy IG, tym wyższy poziom glukozy po posiłku. Takie pokarmy powodują dużą fluktuację glukozy oraz uwalnianie dużej ilości insuliny, co nie jest korzystne dla organizmu. Aby sprawdzić IG danego produktu trzeba zapoznać się z odpowiednimi tabelami, które opracowano dla poszczególnych składników pokarmowych. Pokarmy o niskim IG (55 
i mniej) są korzystniejsze, gdyż ułatwiają kontrolę masy ciała, niezbędne są w diecie cukrzycowej 
i profilaktyce cukrzycy, chronią również serce.

Jaki wpływ na zdrowie zwierzęcia ma kwasowość i zasadowość podawanej karmy?
Równowaga kwasowo-zasadowa organizmu jest bardzo istotna. Poprzez podawane składniki pokarmowe można wpływać na jej zmiany. Znane są problemy np. z utrzymaniem prawidłowego ph moczu u kotów (powstawanie kamieni). Zdrowe komórki organizmu posiadają mechanizmy regulacji ph, utrzymując je na lekko zasadowym poziomie. Komórki nowotworowe są pozbawione tego mechanizmu – cechują się niskim ph, czyli odczynem kwaśnym. Wskazuje się, iż zwiększając zasadowość środowiska oraz zwiększając podaż tlenu możemy ograniczać rozwój nowotworów.