Artykuły

Aby nie dopuścić do schorzeń narządu ruchu u naszego pupila należy prawidłowo utrzymywać jego wagę, kontrolować aktywność ruchową, stosować zbilansowaną karmę oraz nie bagatelizować bolesności kończyn, nawet krótkotrwałych.

Na pytania odpowiada dr n. wet. Roman Fabisz, specjalista chirurg z przychodni weterynaryjnej w Chorzowie

Jakie mogą być przyczyny występowania kulawizn u szczeniąt?

Pamiętajmy, że szczenię jest niezwykle ruchliwe 
i ciekawskie, stąd szczególnie narażone na urazy narządu ruchu. Mogą to być stłuczenia, zwichnięcia, pęknięcia czy złamania kości. Czasami mamy do czynienia z naderwaniem lub zerwaniem więzadeł albo rozerwaniem torebki stawowej. Charakte-rystyczne w tych przypadkach jest to, iż kulawizna pojawia się nagle i zwykle jej stan jest ostry (pies nie obciąża kończyny). Zdarzają się też kulawizny 
z niedoboru składników mineralnych, głównie wapnia, fosforu i magnezu. Spotykamy się czasem 
z chorobą zwaną popularnie „młodzieńczym zapaleniem kości”. Istnieje też cała grupa kulawizn uwarunkowanych genetycznie, co w połączeniu z błędami żywieniowymi i rozwojowymi daje objawy kliniczne. Do tej grupy należy dysplazja biodrowa 
i łokciowa oraz osteochondroza. Również nawykowe zwichnięcie rzepki ma podłoże genetyczne. Możemy też spotkać się z aseptyczną martwicą głowy i szyjki kości udowej (tzw. choroba Calve-Legg-Perthesa), która jest schorzeniem o nieznanej etiologii. Dodajmy do tego kulawizny wynikające 
z przetrenowania (przesilenia) i związane z tym uszkodzenia chrząstki stawowej czy wzrostowej, choroby mające swoją etiologię w mięśniach i więzadłach (zapalenia mięśni, przykurcze), aż po choroby związane z autoimmunoagresją czy choroby neurologiczne.

Które z ras są predysponowane do schorzeń narządu ruchu?

Podałem wiele przyczyn kulawizny, a jeżeli chodzi 
o skłonność rasową możemy mówić tylko o chorobach mających w mniejszym czy większym stopniu podłoże genetyczne. Generalnie na dysplazję biodrową i łokciową narażone są zazwyczaj szczenięta ras dużych i olbrzymich. Zwiększone ryzyko wystąpienia dysplazji występuje u owczarków niemieckich, czarnych terierów rosyjskich, retrieverów 
i molosowatych. U wymienionych powyżej stwierdza się też najczęściej osteochondrozę. Nawykowe zwichnięcia rzepki oraz chorobę Calve-Legg-Perthesa zazwyczaj diagnozujemy u ras małych. Są to: yorkshire terriery, chihuahua, shih tzu, lhasa-apso.

Jakie są metody diagnozy schorzeń narządu ruchu u szczeniąt?

Każdy przypadek kulawizny u szczenięcia trwający dłużej niż kilka godzin powinien być skonsultowany z lekarzem. Po wywiadzie i badaniu klinicznym lekarz podejmuje decyzję, czy należy wykonać zdjęcia RTG. Ja najczęściej wykonuję je, aby nie przegapić jakiegoś istotnego momentu rozwoju choroby. W zależności od wyniku badania radiologicznego decyduję się na podjęcie leczenia zachowawczego bądź chirurgicznego, lub zlecam dalszą diagnostykę. Dalsza diagnostyka może polegać na określeniu poziomów wapnia i fosforu w surowicy krwi czy niektórych hormonów, a w dalszej kolejności na badaniu tomograficznym, rezonansie magnetycznym czy artroskopii.

W jaki sposób zwierzę manifestuje problemy
z narządem ruchu?

Pamiętajmy o tym, że zwierzę ma wyższy niż człowiek próg bólowy i inaczej go manifestuje. W przypadku urazów objawy są widoczne, bo nagły, silny ból powoduje brak obciążania kończyny u psa. Trudniej to zaobserwować przy chorobach rozwijających się wolno. Najpierw zwierzę niechętnie chodzi na długie spacery lub w trakcie przechadzki często się kładzie i odpoczywa. Mimo to nie popiskuje i jest radosne, skore do zabawy. W miarę nasilania się procesów chorobowych, zwierzę jest coraz mniej chętne do ruchu, ma trudności za wstawaniem, szczególnie po dłuższym spoczynku. Później pojawia się kulawizna na jedną lub kilka kończyn. Im wcześniej właściciel zgłosi się do lekarza weterynarii, tym większa szansa na wyleczenie lub przynajmniej powstrzymanie choroby na etapie pozwalającym zwierzęciu na swobodne funkcjonowanie bez bólu.

Jakie są metody leczenia oraz profilaktyka takich problemów?

Nie ma jednej uniwersalnej metody profilaktyki 
i leczenia chorób narządu ruchu. Można jedynie podać pewne abecadło profilaktyki. Na pewno podstawą jest prawidłowe żywienie szczenięcia. Zwierzakowi musimy zapewnić nie tylko odpowiednią ilość energii, ale także wystarczającą ilość makro- i mikroelementów potrzebnych do prawidłowego rozwoju wszystkich tkanek. Jeżeli stosujemy dobre karmy przemysłowe to w większości przypadków nie jest potrzebna dodatkowa suplementacja witaminami i mikroelementami. Czasem, po konsultacji 
z lekarzem, można podawać witaminy, mikroelementy i glikozoaminoglikany. Nie należy tego robić na własną rękę, bo w tym wypadku nadmiar bywa równie szkodliwy jak niedobór. Pamiętajmy, że 
w całym okresie rozwoju kostnego (a trwa on znacznie dłużej niż wzrost), zwierzę nie powinno mieć nadwagi. Trzeba mu też zapewnić ruch, ale uważać, aby go nie przetrenować. Niestety zdarza się, że właściciel uprawia jogging i zabiera 4-5-miesięcznego szczeniaka na codzienny 5-10 km bieg, albo na 1,5 godzinne bieganie przy rowerze, co może skutkować silnymi zmianami w chrząstce stawowej i nasadowej.

Do leczenia kulawizny u psa lekarz zawsze podchodzi indywidualnie. Po postawieniu diagnozy informuje właściciela o możliwościach leczenia, zarówno zachowawczego, jak i operacyjnego oraz przedstawia wszystkie możliwe skutki podjętych działań. Przestrzegam przed podejmowaniem leczenia na własną rękę. Czasem właściciel, mając sam problemy ze stawami, podaje psu leki, których sam używa, kierując się zasadą „mnie pomogło, to i psu na pewno pomoże”. Niestety, używane powszechnie u ludzi niesterydowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe są przeciwwskazane u psów i mogą prowadzić do krwotocznego zapalenia błony śluzowej żołądka.