Artykuły

Pasożyty zewnętrzne (ektopasożyty) (gr. ektós – na zewnątrz) to organizmy cudzożywne żyjące na powierzchni innego organizmu (żywiciela) i żywiące się jego płynami ustrojowymi lub elementami jego pokrycia. Pamię-tajmy, że mogą zaatakować również nasze zwierzaki. Podpowiadamy, co powinniśmy o nich wiedzieć, aby prowadzić z nimi skuteczną walkę.

Na pytania odpowiada lek. wet. Marta Przybysz z kliniki weterynaryjnej w Poznaniu.

Jakie ektopasożyty występują w otoczeniu naszych pupili?

Ektopasożyty są to pasożyty zewnętrzne, które żyją na powierzchni ciała naszych pupili i potrafią poprzez ukąszenia bardzo uprzykrzyć im życie. Do grupy ektopasożytów zaliczamy: pchły, wszy, wszoły, kleszcze i świerzbowce. Mogą one wywoływać choroby, które są niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.

Jakie choroby może wywołać inwazja ektopasożytów u zwierząt towarzyszących?

Świerzbowce wywołują świerzb uszny i świerzb skórny (drążący). Pasożyt ten żyje w warstwie rogowej naskórka, drąży tunele i składa w nich jaja. Z jaj wylęgają się larwy i następuje ich rozwój przez kilka stadiów, aż do osiągnięcia postaci dojrzałej. Bytowanie pasożyta na skórze powoduje silny świąd u zwierzęcia, co doprowadza do wtórnych otarć, ran i strupów. Intensywny świąd jest spowodowany uczuleniem na ślinę pasożyta 
i jego produkty przemiany materii. Do wywołania ostrej reakcji świądowej wystarczy zaledwie kilka świerzbowców. Świerzb drążący jest bardzo zaraźliwy i łatwo przenosi się między zwierzętami, 
a także poprzez bezpośredni kontakt atakuje ludzi.

Jeśli chodzi o wszy to ich ugryzienia powodują wtórne zmiany skórne spowodowane urazami przy drapaniu. W miejscach zranień występują bardzo częste zakażenia bakteryjne. Ich silna inwazja u młodych lub chorych zwierząt może wywołać niedokrwistość żywiciela. Pasożyty te najchętniej bytują na głowie i w uszach. Jaja (gnidy) mocno przytwierdzają się do sierści.

Z kolei wszoły są ruchliwymi pasożytami, które powodują intensywny świąd skóry. Podobnie jak przy inwazji wszy, jaja znajdujemy mocno przytwierdzone do sierści.

Pchły najczęściej znajdziemy na szyi, pysku 
i grzbiecie zwierzęcia. Często ślina pcheł powoduje reakcję alergiczną, tzw. alergiczne pchle zapalenie skóry. Poza tym pchły mogą być żywicielami pośrednimi popularnego tasiemca atakującego psy i koty. Larwy pcheł mogą przenosić w sobie jaja tasiemca. Psy i koty mogą połknąć zarażoną pchłę podczas lizania sierści, i w ten sposób wprowadzić larwy tasiemca do swojego układu pokarmowego.

Kleszcze atakują często już w lutym i można je spotkać jeszcze w listopadzie. Jeśli opady śniegu są znikome atakują nawet w grudniu. Do niedawna obszarami zagrożonymi obecnością kleszczy były lasy oraz zarośnięte parki głównie we wschodniej Polsce. Obecnie kleszcze można spotkać nawet na małych trawnikach w centrum miast. Kleszcze są nosicielami najpoważniejszych chorób – boreliozy i babeszjozy. Leczenie tych chorób jest bardzo trudne.

W jaki sposób możemy z nimi walczyć?

Walka z ektopasożytami bytującymi już na skórze zwierzęcia jest trudna, dlatego tak ważna jest profilaktyka, czyli zabezpieczanie zwierząt preparatami w sprayu, spot-on czy poprzez obroże przeciwpasożytnicze. Preparaty te (niektóre z nich zwalczają także pasożyty w otoczeniu) są dostępne w bardzo szerokiej gamie w każdym gabinecie weterynaryjnym. Preparaty profilaktyczne przeciwko ektopasożytom dostępne są również w sklepach zoologicznych. Zwalczając pasożyty należy pamiętać przede wszystkim o „oczyszczeniu środowiska”, czyli bud, legowisk, mieszkań (szczególnie w przypadku obecności pcheł, gdyż ich larwy rozwijają się w środowisku zewnętrznym).

Jak znani i lubiani miłośnicy zwierząt 
pielęgnują swoje zwierzaki?

Paweł Pochwała jest człowiekiem wielu talentów i zainteresowań: dziennikarz, reżyser, wielbiciel dobrej kuchni i klasycznej muzyki, znawca teatru i filozofii, żeglarz i narciarz.

Czy zabiegi pielęgnacyjne są dla Bajki stresujące?
Wprost przeciwnie. Śmiejemy się z żoną, że Bajka jest zaklętą w psiej powłoce prawdziwą damą. Proszę sobie wyobrazić, że ona myje się trzy razy dziennie. Po spacerze ogląda z niezwykłą dokładnością swoje łapy, a później przystępuje do „psiej toalety”, którą nazywamy „kocią toaletą”, bo dba 
o higienę niczym kotka. Wielką frajdę sprawiają jej kąpiele w wannie. Bajka po prostu lubi być czysta!