Artykuły

Dowód tożsamości psa i kota

98a1b51b7662f74d2d975e5243b63493pkalinowski.jpg
NASZ EKSPERT
Na pytania 
odpowiada

lek. wet. Paweł Kalinowski z laboratorium 
weterynaryjnego 
z Warszawy

Podstawowa wiedza o procesach dziedziczenia i kontrola pochodzenia stanowią fundamenty prowadzenia hodowli zwierząt rasowych. Nowoczesne metody identyfikacji pokrewieństwa zastępują w wydawanych rodowodach potwierdzenie rodzicielstwa wyłącznie na podstawie oświadczenia hodowcy. Powodów do przeprowadzenia badań DNA może być wiele, począwszy od nieświadomych lub celowych błędów w zapisach rodowodu, skończywszy na kradzieżach cennych zwierząt.

Czy można wykonać analizę DNA psu?
Możliwość określenia pokrewieństwa i ustalenia ojcostwa u psów metodą taką jak u ludzi, czyli za pomocą badania DNA – istnieje stosunkowo od niedawna. W porównaniu z tradycyjnym badaniem serologicznym pod kątem grupy krwi, które próbowano wykorzystać w tym celu wcześniej, analiza DNA jest znacznie dokładniejsza i daje nam pewność rzędu ponad 99,9%.

Na czym polega analiza DNA?
Badanie przeprowadza się z komórek śluzówki policzka (tzw. suchy wymaz) lub krwi pobranej jak do badania morfologicznego. Za pomocą metody PCR (łańcuchowej reakcji polimerazy) w próbce powiela się tzw. sekwencje mikrosatelitarne. Sekwencje mikrosatelitarne to fragmenty DNA różniące się długością u poszczególnych osobników. Ogólnie obowiązuje zasada, że im więcej tych systemów podda się analizie, tym dokładniejszy i bardziej indywidualny jest profil DNA danego osobnika. Taki indywidualny profil jest punktem wyjścia do wszelkich analiz, służących do ustalenia pochodzenia. Co ważne, każdy osobnik ma swój niepowtarzalny profil DNA, który różni się nawet wśród rodzeństwa. Poza tym, jest to niezmienna cecha genetyczna, która umożliwia jednoznaczną identyfikację pojedynczego osobnika.

Gdzie są wykorzystywane badania DNA zwierząt towarzyszących?
Profile DNA są coraz częściej wymagane przez kluby hodowców oraz związki kynologiczne na świecie. Jest to ważny aspekt prowadzenia hodowli. Stworzone profile DNA służą też do potwierdzenia pochodzenia psów, co daje odpowiedź na pytanie czy potencjalni rodzice zwierzęcia są jego rodzicami biologicznymi. Potomstwo dziedziczy materiał genetyczny w połowie po ojcu i w połowie po matce. Jeżeli znana jest matka, to wszystkie części profilu, które nie pochodzą od matki, musiały zostać odziedziczone po ojcu. Jeśli nie zgadza się choćby jeden fragment w profilu DNA, wówczas można z wysokim prawdopodobieństwem wykluczyć ojcostwo. Zasada ta obowiązuje również w odwrotnym przypadku – czyli w odniesieniu do matki. Aby przeprowadzić takie badanie potrzebny jest materiał od szczeniąt oraz obojga rodziców. Badanie wykluczające ojcostwo dostępne jest u wszystkich ras, jeżeli dostarczony zostanie materiał od szczeniąt, suki i samca lub samców (podejrzanych o ojcostwo).
Obecnie podobne badanie można również wykonać u kotów. Metoda ta daje największą pewność, co do pokrewieństwa i pochodzenia cennych kotów hodowlanych. Podobnie jak u psów, dla kotów sporządza się indywidualny, nieulegający zmianie przez całe życie profil DNA. Dzięki temu możliwa jest weryfikacja, czy potencjalna matka lub ojciec są rodzicami biologicznymi.