Artykuły

prof. dr hab.
Roman Lechowski

---

Ból jest nieprzyjemnym doznaniem dla naszych czworonożnych podopiecznych. Każde zaburzenie w prawidłowym dotychczas funkcjonowaniu psa, pojawienie się nowych zachowań oraz nietypowe reakcje na dotyk powinny sprowokować do wizyty u lekarza weterynarii, gdyż mogą one oznaczać, że zwierzę cierpi z powodu bólu.
Na pytania odpowiada 
prof. dr hab. Roman Lechowski z Katedry Nauk Klinicznych Zakładu Chorób Wewnętrznych Wydziału Weterynarii SGGW w Warszawie.

Jakie objawy zgłasza najczęściej właściciel, jeśli jego psa boli?
Objawy, które właściciel odczytuje właściwie nie nasuwają wątpliwości. Wtedy po prostu mówi lekarzowi, że psa coś boli. Takimi objawami mogą być: popiskiwanie, jęczenie, skomlenie, skowyt – czyli tzw. wokalizacja. O wiele częściej jednak właściciel zgłasza objawy, których nie wiąże z bólem, bo zachowanie zwierzęcia może go wprowadzać w błąd. Do takich nietypowych objawów należą: posmutnienie, bezsenność/zaburzenia snu, wzmożone pragnienie, brak apetytu, nietypowa pozycja, przeciąganie się, ślinotok, zmniejszona aktywność życiowa. W tej grupie objawów należy zwrócić uwagę także na oddawanie moczu i kału w nietypowych miejscach, zaparcia, agresję u dotychczas spokojnego psa, drżenia mięśni przypominające dreszcze, dyszenie, strach, zaburzenia relacji z innymi zwierzętami i ludźmi.

Jakie mogą być przyczyny bólu u psów starszych?
Przyczyn bólu może być wiele, ale najczęściej spotykamy się z chorobami zwyrodnieniowymi, a przede wszystkim z przewlekłym zapaleniem kości i stawów. Inne przyczyny występują o wiele rzadziej, ale trzeba o nich pamiętać, np. ostre zapalenie trzustki, kamica moczowodowa i pęcherza moczowego, dyskopatie, przewlekłe zapalenie skóry itd.

Jak rozpoznać przewlekły ból związany z chorobami zwyrodnieniowymi stawów u psów?
Tylko 20% właścicieli rozpoznaje ból u swoich psów, dlatego tak ważna jest rola lekarza weterynarii. Właściciel powinien zwrócić szczególną uwagę na wszelkie niepokojące go objawy, nawet takie, których nie łączy z bólem (np. ślinotok, przeciąganie się, nadmierne pragnienie, wolniejsze chodzenie). W przypadku chorób zwyrodnieniowych stawów odnosi się to przede wszystkim do zmniejszonej aktywności życiowej, co właściciel łączy ze starszym wiekiem zwierzęcia a nie z bólem. Bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na okresowe kulawizny, ilość wypijanej wody i – co jest szczególnie ważne – czy zaburzenia ruchowe występują po spoczynku (złudne są twierdzenia, że pies "musi się rozchodzić").

Które rasy psów są szczególnie narażone na dolegliwości bólowe w starszym wieku? I jakie są przyczyny takich uciążliwości?
Szczególnie narażone są rasy psów dużych i olbrzymich. Bezpośredniej przyczyny nie znamy, ale wiemy, że występuje tutaj istotna predylekcja rasowa (co może wskazywać na tło genetyczne), a czynnikiem sprzyjającym ujawnieniu się choroby jest nadwaga.

Czy zdarza się, że zwierzę cierpi z powodu przewlekłego bólu, który nie jest następstwem urazu ani chorób wewnątrzustrojowych? Czy wtedy leczenie jest tylko objawowe?
To pytanie nie jest precyzyjne, chociaż odpowiedź jest zawsze taka sama. Bez względu na rodzaj bólu postępowanie przeciwbólowe powinno być obowiązkowe. Ma to związek ze szczególnym zjawiskiem, które określamy jako tzw. wzmocnienie ośrodkowe bólu. Oznacza to, że ból – jeżeli nie jest szybko zwalczany – staje się chorobą samą w sobie. Oznacza to również że ból nieleczony nasila się niezależnie od siły bodźca bólowego. Taka fizjologia bólu nakazuje zwalczanie go w każdym przypadku. Decyzje o rodzaju leczenia przeciwbólowego – objawowego czy przyczynowego – podejmuje zawsze lekarz weterynarii po dokładnym wywiadzie i badaniu zwierzęcia.


PAMIĘTAJ
Ból jest sygnałem ostrzegawczym, może być objawem choroby. Nie zwlekaj z wizytą u lekarza weterynarii.