Artykuły

Choroby tła alergicznego u psów stają się coraz powszechniejszą grupą schorzeń stanowiącą problem zarówno dla właściciela, jak i dla lekarza weterynarii.

Jakiego rodzaju alergie mogą występować 
u naszego psa? Czy można je jakoś podzielić?
Do najczęstszych zaliczyć należy atopowe zapalenie skóry oraz alergię pokarmową, ale wspomnieć trzeba również o alergii kontaktowej. Tylko atopowe zapalenie skóry u psów jest chorobą, której przebieg jest ściśle związany z porą roku i może ona mieć charakter sezonowy. Wszystko zależy od tego na jakie alergeny system immunologiczny psa odpowiada silną reakcją. Do najczęstszych alergenów należy zaliczyć roztocza kurzu domowego oraz pyłki roślin. Jeśli pies uczulony jest na alergeny z obydwu grup, to wtedy objawy atopii będą wprawdzie utrzymywać się cały rok, ale ich nasilenie z pewnością nastąpi wiosną lub latem 
w zależności od gatunku roślin, których pyłki są rozpoznawane jako alergen. Atopowe zapalenie skory u psów jest chorobą odznaczającą się silnymi predyspozycjami rasowymi.

Jakie są przyczyny występowania alergii u psów?
Przyczyną atopowego zapalenia skóry u psów jest wrodzona skłonność do reakcji nadwrażliwości na konkretny rodzaj alergenów spowodowana podwyższonym poziomem pewnych białek we krwi, zwanych immunoglobulinami. U osobnika z atopią dochodzi do odpowiedzi immunologicznej po kontakcie z określonym alergenem. Pojawia się zespół objawów chorobowych, z których wiodącym jest świąd. Pierwsze sygnały chorobowe pojawiają się między 1. a 3. rokiem życia, choć u niektórych ras mogą objawiać się wcześniej.

Czy właściciel może zaobserwować objawy sugerujące, że jego pupil jest uczulony?
Najbardziej charakterystycznym objawem atopowego zapalenia skóry jest świąd. Należy pamiętać, że świąd występuje w bardzo różnych postaciach. To nie tylko drapanie się, ale również lizanie, ocieranie, tarzanie się, ssanie określonych obszarów skóry czy też wygryzanie ich. Atopia jednak nie jest chorobą zaraźliwą, natomiast jest niestety chorobą genetyczną, co oznacza, że psy z atopowym zapaleniem skóry nie powinny być przeznaczane do reprodukcji. Atopia objawia się również nawracającym zapaleniem przewodów słuchowych zewnętrznych 
oraz zmianami skórnymi o bardzo charakterystycznej lokalizacji. Dochodzi najpierw do rumienia, 
a następnie do silnego przebarwienia i zgrubienia skóry pod pachami, w pachwinach, na nieowłosionej części brzucha oraz wokół oczu –powstają tak zwane „okulary atopowe”, czyli obustronne wyłysienia powiek często równocześnie z ich obrzękiem. Charakterystycznym miejscem zmienionym chorobowo w przebiegu atopii są również przestrzenie międzypalcowe wszystkich czterech kończyn, które pies starannie wylizuje. Bardzo często dochodzi również do alergicznego zapalenia spojówek. Jeśli pierwsze objawy zostaną zignorowane to dojdzie do wystąpienia objawów wikłających atopię. Najczęstszym z nich jest powikłanie w postaci bakteryjnego zapalenia skóry lub drożdżakowego zapalenia skóry. Skóra atopika ma bardzo wiele defektów, innymi słowy jej fizjologia jest zaburzona i nie potrafi obronić się tak jak skóra zdrowego psa. Z tego powodu, takie drobnoustroje jak gronkowce czy też drożdżaki na skórze psa z atopią, mają doskonałe warunki do nadmiernej kolonizacji 
i namnażania się. Widocznymi skutkami tego procesu są grudki, krostki, kryzki naskórkowe i ogniskowe wyłysienia. W przypadku zakażenia drożdżakowego skóra zwierzęcia ma bardzo nieprzyjemny słodkawomdły zapach. Często dochodzi do zmian w obrębie przestrzeni międzypalcowych w postaci tzw. ziarniaków z wylizywania. Innym objawem mogą być zmiany skórne na grzbietowej stronie stawów nadgarstkowych, które w wyniku stałego lizania prowadzi nie tylko do wyłysienia w tych miejscach, ale nawet do deformacji. W zależności od rodzaju alergenów biorących udział w powstawaniu odpowiedzi immunologicznej u psa z atopią można obserwować silną sezonowość objawów klinicznych. I tak u psa uczulonego na konkretne pyłki roślin objawy pojawiać się będą wczesną wiosną i stwarzać problem przez całe lato, a na jesieni powoli ustępować.

Na jakiej podstawie lekarz weterynarii może podjąć przygotowanie odpowiedniej terapii dla uczulonego psa?
Aby podjąć odpowiednią terapię przede wszystkim należy postawić prawidłową diagnozę ostateczną –atopowe zapalenie skóry. Właściciel powinien zdawać sobie sprawę, że rzadko jest to możliwe podczas pierwszej wizyty, bo w przypadku atopii jest to diagnoza z wykluczenia, co oznacza, że lekarz powinien wykluczyć wszystkie choroby skóry przebiegające ze świądem. Na przykład należy wykluczyć alergię pokarmową, chorobę której objawy kliniczne są bardzo podobne do atopii, choć w jej przebiegu nie występuje sezonowość i może się ona pojawić w każdym wieku 
u psa. Po wykluczeniu innych chorób skóry przebiegających ze świądem należy opracować plan terapeutyczny. Należy pamiętać, że leczenie atopii to jak „szycie garnituru na miarę” – każdy pies atopik ma innych przebieg choroby oraz inne jej powikłania, i to należy zawsze brać pod uwagę. Ideałem byłoby oczywiście odczulić psa, czyli przeprowadzić tak zwaną immunoterapię swoistą, bo to jest prawdziwe leczenie atopowego zapalenia skóry, a nie jedynie kontrolowanie objawów atopii. Aby przeprowadzić immunoterapię swoistą należy najpierw ustalić na jakie alergeny dany pacjent jest uczulony. W tym celu należy wykonać testy śródskórne lub testy serologiczne.

Ile trwa terapia i jak wygląda dalsze postępowanie?
Terapia odczulająca trwa około 10 miesięcy i może być bez przeszkód przeprowadzana w domu przez właściciela. Odczulanie polega na podawaniu podskórnie w określonych odstępach czasu wzrastających dawek alergenów. Odczulenie daje efekty na kilka lat, a czasem nawet na całe życie. 
U niektórych psów z atopią nie dochodzi do całkowitego odczulenia, ale przebieg choroby jest znacznie łagodniejszy. Odczulenie jest jedyną metodą leczenia atopowego zapalenia skóry, szczególnie polecaną u psów młodych, u których zdiagnozowano atopowe zapalenie skóry przed ukończeniem 6. roku życia.