Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Leonard Gugała,
specjalista chirurgii i radiologii weterynaryjnej,
z przychodni weterynaryjnej w Szczecinie.

Lekarz weterynarii przez całe życie zawodowe skupia się na kształceniu i doskonaleniu swoich umiejętności. Chirurgia i ortopedia, to dziedziny weterynarii, które stale się rozwijają i doskonalą sposoby leczenia. Lekarze poza pracą zawodową posiadają wiele ciekawych pasji, które pozwalają im oderwać się od wymagającej pracy w lecznicy weterynaryjnej.

Pacjent ortopedyczny czyli jaki?

Zwierzęta są w ciągłym ruchu, a sprawność fizyczna, motoryczna i zwinność są ich uwarunkowaniami bardzo ważnymi dla życia. Jeśli w jakimkolwiek stopniu ta zdolność zostanie upośledzona z uwarunkowań ewolucyjnych staje się od razu osobnikiem słabszym, z ograniczoną możliwością zdobywania pożywienia czy skutecznej ucieczki przed zagrożeniem. Oczywiście zwierzętom towarzyszącym mieszkających z nami w domach, to my zapewniamy ochronę i dostęp do karmy. Nie zmienia to jednak faktu, że dysfunkcja narządu ruchu jest dla zwierzęcia problemem kardynalnym, niejednokrotnie niosącym cierpienie i ból. Mówiąc o pacjencie ortopedycznym pierwsze co przychodzi na myśl, to zwyrodnienia, złamania, zwichnięcia i niedowłady. To bardzo spektakularna grupa objawów, nie sposób jej przeoczyć. Największa grupa zwierząt ortopedycznych, cierpi na choroby zwyrodnieniowe stawów. Początkowo objawy mogą być subtelne, jak niechęć do zabawy, szybkie męczenie się, utrudnione wchodzenie po schodach czy unikanie biegania. Należy pamiętać iż w okresie geriatrycznym osteoartritis zbiera żniwo, gdzie dużym kłopotem dla pupila jest korzystanie z największej radości życia jakim jest wyjście na spacer. Pamiętajmy, że: „Dla psa ruch jest życiem, a życie jest ruchem”. Zatem pamiętajmy o profilaktyce i dbaniu o układ kostno-stawowy, bo jest to fundament szczęśliwego życia.

W jaki sposób diagnozujemy i leczymy pacjentów z problemami ortopedycznymi?

Najważniejszy jest wywiad z opiekunem, następnie dobrze wykonane badanie ortopedyczne. W czasie takiego badania lekarz sprawdzi w jaki sposób zwierzę się porusza, jaki ma zakres ruchomości stawów, czy równomiernie obciąża kończyny, a także jaki rodzaj ruchu może u zwierzęcia powodować ból. W czasie takiej wizyty trzeba liczyć się z potrzebą wykonania podstawowego badania obrazowego czyli RTG, a w przypadkach trudnych, nawet tomografii bądź rezonansu, żeby móc dokładnie rozpoznać źródło i przyczynę problemu. Takie badanie może oczywiście zakończyć się skierowaniem na zabieg chirurgiczny, który jest bardzo często jedną z podstawowych form leczenia pacjentów z problemem ortopedycznym zwłaszcza w wieku młodzieńczym. Zabiegi ortopedyczne należą do najtrudniejszych i wymagających umiejętności od chirurga ortopedy, zwłaszcza jeżeli jest bardzo skomplikowane złamanie miednicy lub złamania przezstawowe. Często jest zalecone leczenie farmakologiczne, jako podstawa do usprawniania motoryki oraz zmniejszenia bólu. Obecnie ważnym filarem wspierającym leczenie chorób ortopedycznych i przywracającym funkcje ruchowe, jest rehabilitacja – coraz powszechniej stosowana w lecznicach weterynaryjnych.

Jak wygląda rekonwalescencja?

Musimy bardzo dokładnie przestrzegać zaleceń pozabiegowych lub wydanych na wizycie ortopedycznej zaleconych przez lekarza zajmującego się ortopedią. W przypadku zwierząt jest to trudniejsze, nie da się poprosić naszego pupila, żeby leżał w łóżku lub chodził. Ponadto, często po operacji zwierzę czuje się od razu lepiej, ponieważ znika ból i dyskomfort, a wtedy obciąża operowaną kończynę znacznie chętniej i wcześnie po operacji. W pewnych przypadkach określonych procedur chirurgii ortopedycznej wręcz zaleca się, aby zwierzę jak najczęściej się ruszało, ponieważ szybciej wtedy zachodzi proces gojenia. Dlatego tak ważne jest, by szczegółowo omówić z lekarzem prowadzącym plan rekonwalescencji zwierzęcia i trzymać się go konsekwentnie. Często po zabiegach nie jest konieczna rehabilitacja dodatkowa. Lekarz może zalecić ściągnięcie opatrunku i/lub stosowanie ortezy przez krótki czas. W większości przypadków rehabilitacja jest istotnym elementem powrotu do pełnej sprawności. Zabiegi rehabilitacyjne obejmują szeroki wachlarz ćwiczeń, procedur i pomocy w mobilizacji, przykładem jest bieżnia wodna, masaże, naświetlania laserem, maty magnetyczne i wiele innych. Takie zabiegi sprawdzają się u wielu pacjentów, nie tylko ortopedycznych.

Czy wiek zwierzęcia i choroby przewlekłe mają znaczenie w przypadku leczenia ortopedycznego?

Jeżeli lekarz prowadzący lub ortopeda nie znajduje przeciwwskazań, to leczenie ortopedyczne można przeprowadzić w każdym wieku. Kryterium wieku nie jest jedynym warunkiem do podjęcia leczenia. W przypadku zabiegów chirurgicznych przeszkodą może być potencjalnie stan zdrowia i stan fizjologiczny a nie wiek pacjenta. Chciałbym jednak zaznaczyć, że teraz dysponujemy tak bezpiecznymi i nowoczesnymi sposobami i lekami do anestezji, że wiek pacjenta nie jest już wielką przeszkodą. Przed zabiegiem lekarz prowadzący zawsze jednak zbiera szczegółowy wywiad dotyczący leczenia stosowanego u pacjentów, a także przed zabiegiem wykonywane są niezbędne badania krwi, moczu i potencjalnie USG/ECHO, aby móc dobrać rodzaj anestezji bezpieczny dla pacjenta z przewlekłymi stanami chorobowymi.

Skąd pomysł na organizację zawodów golfa dla lekarzy weterynarii?

Golf jest wspaniałym sportem. Propaguję go od wielu lat, jako dyscyplinę dostępną dla każdej osoby i bardzo integrującą. Słyszymy, że golf jest elitarny, a jego uprawianie wymaga sporych nakładów finansowych. Jako aktywny gracz nie zgadzam się taką opinią. Przede wszystkim w golfa grać może każdy, niezależnie od wieku. To sport, który jest ogólnorozwojowy, nawet jeśli ma „spacerowe” tempo, nie wymaga dużych inwestycji. Od lat organizuję mistrzostwa golfa dla lekarzy weterynarii. Zawsze jest to wydarzenie, na którym pojawiają się całe rodziny, to fantastyczne wydarzenie wzmacniania więzi między ludźmi i jest świetnym sposobem na zdrowe spędzanie czasu i relaks.

Rozmawiała Dorota Szulc-Wojtasik